جنگ مثل یک بیماری، مثل یک سرطان، مثل یک بلای ناگهانی است که بر بدنه جامعه بشریت تحمیل و عارض می شود، درمان جنگ هم در دستان خود ما، انسان هاست، و درمانی بیرون از جامعه انسانی ندارد، اگر بشریت به سوی غایت خود، که همانا "انسانیت" است، حرکت کند و بدان نزدیک شود، این بلا و این سرطان کشنده بر جامعه انسانی مستولی نخواهد شد، و ما از جنگ بیمه خواهیم شد.

تمام ادیان الهی، تمام تفکر بشر که تا به حالا، در این چند هزار سالی که از زندگی بشر بر روی زمین می گذرد، و ابراز شده، تمام تلاش بر این بوده است، که بیماری هایی که بر زندگی انسان اثر می گذارد، را درمان کنند، ولی متاسفانه هنوز که هنوز است، در حالی که ما در قرن 21 میلادی هستیم که قرن تمدن بشری و دروازه ی تمدن مدرن تلقی می شود، اما انگار هنوز ما در دوره اول زندگی بشر قرار داریم، دوره اولی که انسان نمی فهمید، فرق او با حیوانات و از جمله گرگ، خرس، پلنگ و... چیست، اما بشر مدرن هم هنوز انگار در همان مرحله قرار دارد [1] و همین الان وقتی مشکلات بشر احصا می شود، از 10 مشکل بزرگ و اساسی انسان قرن حاضر که بر شمرده اند، ششمین مشکل بشر برای حداقل 35 سال آینده، باز هم همان جنگ است.

و هنوز جنگ ها تحمیل می شود، و متاسفانه منطقه ما یکی از جنگ خیز ترین مناطق دنیاست. جنگی که اینجا از آن سخن گفته می شود، نه جنگ بین مردم دو روستا و شهر، بلکه جنگ مسلحانه سازمان یافته، بین دولت ها و ملت هاست، که منظور سخن این مجلس است. که غالبا هم به عنوان یک ابزار سیاسی حکام کشورها، و جهانی برای پیشبرد سیاستی و یا اقدامی مد نظر، و استفاده می شود، و آنها در پشت صحنه می نشینند و نظاره گر نتایج جنگی می شوند [2] که به بپا می کنند. [3] و در خلال آن آنچه را می خواهند پیش می برند و اهداف و سیاست های خود را به جلو پیش می رانند. [4]

از غارت، اسلحه فروشی، نسل کشی و هر آنچه که مد نظر داشته باشند، (سیاسی، ایدئولوژیکی، اقتصادی و...)؛ به عنوان مثال آنچه در یمن می بینید، سعودی ها بمب را رها می کنند، هرچه از جمعیت یمن و یا حوثی ها کشته شود، برای آنها سود است، فلج بشوند سود است، اموال شان از بین برود سود است، یعنی هر تیری در یمن شلیک بشود در خانه کسانی شلیک می شود که دشمن عربستان تلقی می شوند، و هر خسارتی وارد شود عربستان و دست های پشت پرده دیگر سود خواهند برود. [5]

جنگ یک بلیه، بیماری، سرطان و... است، درسته که ما در تمجید از آن شعر، [6] سخن و... گفتیم، [7] جنگ یک امر عجیب و امروزی نیست، مربوط به حالا هم نیست و از گذشته بوده، الان هم هست و آینده هم با این روند خواهد بود. ویل دورانت نویسنده شهیر جهانی، بیان می دارد که از 3421 سال، زمان مطالعه تاریخی ایشان فقط 268 سال، بشر از شر جنگ خلاص بوده است. بقیه همه اش بشریت در جنگ بوده و حدود 14500 جنگ در این مدت اتفاق افتاده است، که بیش از 5 میلیارد نفر در آن کشته شده اند؛ که بلندترین جنگ ها بین فرانسه و انگلستان بود، که صد سال طول کشیدند، و در قرن بیستم نیز جنگ ایران و عراق و نبرد ویتنام طولانی ترین ها بودند. بین 90 تا 95 درصد ملل جهان درگیر جنگ بوده اند، و فقط 5 درصد آنان از جنگ محفوظ مانده اند، و این ها هم لابد در گوشه ایی بودند که جنگ به آنها نرسید وگرنه جنگ گریبانگیر همه شده بود.

آقای جواهر لعل نهرو (نخست وزیر فقید هند) که آنها هم مثل ما انقلاب بزرگی را در قرن بیستم تجربه کرده و طی این انقلاب از شر سلطه انگلستان نجات پیدا کردند، و ایشان هم مثل جناب آقای مهدی بازرگان اولین کسی بود که سکان دولت را در هند بعد از پیروزی در دست گرفت، و البته برخلاف آقای بازرگان دوره سکانداری ایشان بلندتر بود، در مورد جنگ این چنین ابراز نظر کردند که "جنگیدن مردم با هم و کشتن یکدیگر، نابخردانه ترین کاری است که انسان می تواند بکند؛ این کار برای هیچ کس ثمری ندارد." چه پیروز و چه شکست خورده. این را اضافه کنم که هندی ها با ایرانیان هم نژادند، و آنها هم چون ما از جنگ متنفرند، ولی چون ما در کانون جنگ قرار داشتیم و داریم همواره این بلیه بر ما عارض شده است.

اما در مقابل افرادی مثل آقای هیتلر هم هستند، که معتقدند پیروزی در جنگ، مهمترین اصل است و کاری با نتایج جنگ ندارد و ابراز عقیده می کند که "حق همیشه با پیروزمندان جنگ است" و این یعنی پیروز که شدی تمام است. مشکلی که بشریت دارد، این است که بنیاد بسیاری از بنیان های جهانی بر اساس جنگ نهاده شده است، مرزهایی که اکنون می بینید نتیجه جنگ هاست، و متاسفانه طبق نظر متفکرینی همچون مونتسکیو "حکومتی که با جنگ تاسیس شده، مجبور است با جنگ خود را حفظ کند" و امروز این مصیبتی است که گریبانگیر بشر شده است، و این سلسله جنگ برای حفظ آنچه بر اساس جنگ بدست آمده، در جهان همچنان ادامه دارد.

متفکرین بزرگ جنگ های جهانی (همچون ناپلئون بناپارت) می گویند جنگ را باید زود تمام کرد چراکه این به نفع خود شما هم خواهد بود و اگر "با یک دشمن بیش از اندازه بجنگی، تمام هنر جنگ خود را به او یاد می دهی" و این طولانی شدن جنگ به شکست شما منتهی خواهد شد، زیرا دست شما را خواهند خواند. این بدان دلیل است که جنگجویان بزرگ هم برگ های زیادی برای رو کردن ندارند، و این رو کردن مداوم کارت ها در این بازی طولانی، باعث خواهد شد که شما برگ های زیادی برای ادامه بازی نداشته باشی، و شکست بخورید.

حال اگر نگاهی به خاور میانه و به جنگ هشت ساله ایی که بر ما عارض شد بخواهیم بیندازیم، این جنگی با نزدیک به 1200 میلیارد دلار خسارت [8] به دو طرف، یک میلیون کشته، و با هشت سال طول، که آن را به یکی از طولانی ترین جنگ های قرن بیستم تبدیل کرد، باید نگریست، این جنگ گذشته از این که شروع کننده اش چه کسی، و دلایل شروعش چه بود، که این موارد را باید در تاریخ خواند، و هر کس برداشت خود را خواهد داشت، که چه کسی چقدر در شروع آن مقصر بود. این جنگ بر ما عارض شد.

همیشه دو قشرند که در هر جنگی شریکند، یک قشری هستند که جنگ را شروع می کنند و یک قشری هستند که در این جنگ، نبرد می کنند، شروع، ابتدا و پایان جنگ ها معمولا در دست کسانی است، که در نبرد شرکت ندارند، و رزمنده جنگ نیستند. ما که خود در خلال این جنگ هشت ساله در صحنه نبرد حضور داشتیم، نه ابتدایش دست ما بود و نه پایانش؛ ولی در دنیا و در همان حال کسانی بودند که هم پایان و هم ابتدای جنگ دست آنها بود، و آنها اهداف خود را (درست یا نادرست) دنبال می کردند.

اینجاست که خداوند وقتی در قرآن به جرقه ایی قسم می خورد که از سم اسب رزمندگان به هنگام برخورد آهن نعل آنها با سنگ های صحنه نبرد بر می جهد، اشاره به چنین رزمندگانی در جنگ دارد [9] ، اینها هدفی مقدس دارند، چه آن سربازی که در این سو می جنگد و چه سربازی که در آن سو، نبرد می کند، هر دو هدف مقدسی دارند. 

خداوند به این جرقه ها قسم می خورد، چرا چون هدف مقدسی دارند، و ما هر دو هدف مقدسی داشتیم، ما برای خاک خود می جنگیدیم و آنها هم همینطور برای حفظ خاک خود نبرد می کردند. ما شیعه بودیم آنها هم شیعه بودند، وقتی در پایان نبرد تصرف قله "گوجار" آن سرباز دشمن را که باید نگهبانی می داد و به واسطه یخ زدن نتوانسته بود بجنگد، جیب هایش را دیدیم، تمام اعمال ماه رجب و شعبان را نوشته بود تا که انجام دهد (صدتا لااله الا الله و...) او مخلصانه از خداوندگارش دعا می کرد و می خواست که "خدایا ما را در مقابل این ها پیروز کن" و ما هم دعا می کردیم "خدایا ما را در مقابل آنها پیروز کن". هر دو متوسل به یک خدا بودیم و یک چیز می خواستیم.

جفت ما شیعه، و جفت ما هدف مقدس داشتیم، این بدنه ی کسانی بودند که در جنگ می جنگیدند، این بدنه کسانی بودند که شهید، معلول، مجروح می شدند، و در یک کلام خسارات جنگ را می دهند. و در واقع می خواهم این را بگویم که از دید "داعش گونه" بیاییم بیرون، دید داعشی که طرف مقابل را کلا باطل می بیند و در ذهن خود تصور می کند تمام حق نزد ماست، و طرف مقابل کاملا باطل است. تفکری که به نفر مقابل خود می گوید به دلیل این که شما در آن سو قرار گرفتی، باطلی و هیچ حقی نزد تو نیست و اصلا حرف نزن، هر حرفی بزنی باطل است، چون تو در جبهه باطل قرار داری، نه اینطور نیست.

شما به حادثه عاشورا نگاه کنید، به جنگ های پیامبر نگاه کنید و... در این جنگ ها نیروها با هم محاجه [10] می کردند. بدین معنی که یکی این طرف می ایستاد و یکی در طرف مقابل، و جنگ تعطیل که "آقا برای چه و چرا به نبرد با ما برخاستید" و دلایل خود را برای این جنگ اعلام می کردند. امام حسین (ع) می گفت "من فرزند پیامبرم برای چه مرا متوقف کرده اید و راه بر من بسته اید"، و در خلال رجز خوانی ها و این محاجه هاست که در جنگ ها همدیگر را توجیه می کردند. و آنها هم به امام پاسخ می دادند که دلیل من برای کشتن تو "خارج شدن تو از دین اسلام است، تو خارجی هستی و از دین خدا خارج شدی، چرا که بر حاکمیت وقت که حاکمیت بلاد اسلامی را دارد و در مرز با ایران، با ایرانیان و در آنجا در مرز با روم با رومیان و یا فلان دشمن می جنگد، و تو در مدینه او را زیر سوال بردی و بر او خروج کردی و..."  و امام هم باز می گفت "قرآن ناطق منم، منم که می دانم معنی آیات قرآن چیست و..." و این دو بدین ترتیب با هم محاجه داشتند و در اغنای هم سعی می کردند.

این محاجه و گفتگو در آن موقع، وجود داشت و از سرباز مقابل خود می پرسیدند که شما که در آن سو قرار داری، چرا با ما در نبرد هستی، اما اکنون این مقابله استدلالی بین دو طرف در جنگ های فعلی جایی ندارد، و برای شما خاکریزی در این سو ساخته اند و برای سرباز طرف مقابل هم در آن سو خاکریزی زده اند، که شما با هم حرف نمی زنید. مگر اینکه شما در این سوی خاکریز با رادیو تک موج خود رادیو بغداد را بگیری و آقای شیخ علی تهرانی به زبان فارسی حرف های آنها را به تو بگوید. وگرنه شما با هم حرف نخواهید زد، و وقتی حمله کردی و در نزدیکی سردشت، از قله "لنگه گوجار" بالا رفتی و آنرا فتح کردی، می بینی سربازی که می خواستی با تیر بزنی یکی مثل خودت هست، که هم زمان با تو اعمال ماه رجب و شعبان را نوشته و همراه تو مشغول به ذکری مشترک هستید، و خواستی مشترک دارید و...

ما وارث یک همچنین وضعیتی در منطقه ایی آبستن جنگ هستیم، که وارث سه سلسله مهم اسلامی است که با جنگ آمده اند و با جنگ مانده و با جنگ رفته اند، ابتدا امویان، بعد عباسیان و نهایت هم عثمانیان [11] و بعد هم این آقایان داعشی [12] مثل اسلاف اموی، عباسی و عثمانی شان آمدند و گفتند ما می خواهیم حاکمیت اسلامی ایجاد کنیم که احکام و شریعت اسلامی اجرا شود. باید دزد دستش قطع شود، آیه قصاص باید اجرا شود، بحث زمی ها باید دوباره مطرح شود و... چنین حاکمیتی را قصد داشتند، ایجاد کنند. این یکی از نتایج بیداری اسلامی بود، ولی به انحراف، این حاصل خیزش اسلامی است که در منطقه ما جریان دارد و این همان تفکر تاریخی است، که هر از چندگاه خود را نشان می دهد.

البته وقتی ما می خواهیم این ها را نشان دهیم، یک غول با شاخ و دم نشان شان می دهیم، در حالی که اینطور نیست، آنها خواهان اجرای احکام اسلام و... بودند و هستند، اما طبق تفکر اسلامی خاص خود (این گذشته از سو استفاده ایی است که امریکایی ها و... از آنان می کنند). البته درست است آنها غول هستند، اما از نظر ما؛ آنها هم البته ما را همینطور غول با شاخ و دم می بیند، چون هیچ گفتگویی بین ما وجود ندارد. و دو طرف یکدیگر را باطل مطلق و لایق نابودی خطاب می کنند (تفکر خود حق مطلق بینی). ما از تفکری که اسلام در را در سایه شمشیر نمی جوید، دور شدیم، و این، ما مسلمانان را از انسانیت دور خواهد کرد. [13]

ما یک چنین جنگی را انجام دادیم. در حالی که در داخل خود ما نیز مشکل وجود داشت، در شهریور سال 1359 جنگ شروع شد، و هشت سال جنگیدیم. در این هشت سال کسانی داشتیم که از خود ما، یعنی از برادران و خواهران خود ما، فامیل ما که در جبهه ایی بودند، که آدرس می داد که آقای صدام! موشکی به فلان جا زدید، چند متر اینطرف تر بزن تا خسارت و کشتارش افزایش یابد. سنگرهای رزمندگان ایرانی اینجاست، اینجا را بزنید و... اینها چه کسانی بودند، اینها کسانی بودند که در خلال انقلاب با ما دوش به دوش مبارزه کردند. شما عکس ها و فیلم های سال 56 تا 57 را ببنید، آنها با پرچم و عکس های خود، در راهپیمایی ها، در کنار عکس امام بودند، ولی چون آن سهمی که انتظار داشتند، بعد از پیروزی به آنها داده نشد، به اینجا کشیده شدند.

اینجا بود که می فهمیم تقسیم غنایم چقدر مهم بود، که باید به عدالت تقسیم می شد، وقتی که پیامبر از جنگ بر می گشتند، اولین کاری که می کردند، تقسیم غنایم بود. حق ابوسفیان را می داد، حتی بیشتر داد، که مورد اعتراض هم واقع شد، اما به دلایل سیاسی که خود داشت این حق را آن مقدار داد، که بیشتر از حد هم به نظر می آمد. ما اگر بتوانیم حق و حقوق همدیگر را رعایت کنیم، این جنگ ها خیلی کم می شود.

این بحث عدالت در حکومت، و تقسیم آنچه در جامعه اسلامی به دست مسلمانان می رسد، بحث بسیار مهم و مبنایی است، که جلوی بسیاری از جنگ ها و تعارض ها را می گیرد. مصداق آن هم خود علی (ع) که هنگامی که مقابل خوارج صف تفکری کشیده بود، و محاجه سیاسی داشت، هنوز آنان از حقوق بیت المال برخوردار بودند، یعنی خوارج می گفتند آقای علی بن ابی طالب! شما باطلی ما به تو گفتم که قرآن باید بین ما حکم کند، تو گفتی نه، حکم حکم من است، (آنها گفتند لا حکم الا لله حکم از آن خداست)، حال نتیجه اش را گرفتی، پس تو باطلی. و ما می بینیم که وقتی خوارج شعار بطلان علی را در ملا عام می دادند، علی حقوق این ها را از بیت المال همچنان پرداخت می کرد، تا این که شمشیر کشیدند.

خیلی از جنگ هایی که اتفاق می افتد، به همین صورت است، به نظر من جنگی که بین ما و عربستان جاریست، بحث، بحث تقسیم غنایم است.

در سال 1367 که وارد سال پایان جنگ شدیم و شاید بتوان گفت که این مقطع بدترین سال جنگ ایران و عراق بود، که البته ایران و عراق لفظ بسیار بد و غلطی است و من وقتی در تلویزیون و فیلم ها هم این را می شنوم خیلی ناراحت می شود، چرا که عراق پاره تمدنی ماست و ما جنگی با عراق و عراقی ها نداشتیم، کردها در شمال عراق، یکی از اصیل ترین اقوام ایرانی اند که در آنجا زندگی می کنند، و جنوب هم که حوزه تمدنی تاریخی ایران، و پایتخت های باستانی ایران در آن قرار دارد، لذا ما نه جنگی با عراق داریم و نه با عراقی ها، بلکه این حزب بعث صدام و تفکر ناسیونالیسم عربی و جهالتی بود که با هم آغشته شد و از آن سو به این جنگ منتهی شد.

جنگ ما با صدام در آن روزها به اوج خود رسید و شکست های ما آغاز شد، و آنچه در طول جنگ وجب به وجب، و متر به متر گرفتیم را یکی پس از دیگری کیلومتر به کیلومتر از دست می رفت و هر روز خبر می آمد که فلان منطقه که در فلان عملیات گرفتیم از دست رفت، ما این موقع در مقر کوزران در حاشیه شهر باختران آن روز و کرمانشاهان امروز بودیم، که قطعنامه مورد قبول قرار گرفت و ما خوشحال بودیم، اگرچه نه عقل جنگی داشتیم و نه عقل سیاسی، ولی کسانی بودند که در بین ما خوب می فهمیدند و شهید رضا قنبری از آن جمله بود، او که از کوران ابتدای جنگ تا حالا مانده بود و تئوری نبرد را به ما آموزش می داد، و ما شاگردان مکتب درسی او در واحد اطلاعات و عملیات بودیم. وقتی که پیام صلح را رادیو در ساعت 2 بعد از ظهر پخش می کرد، مثل ابر بهار گریه می کرد، و من هم متعجب که صلح است دیگر، گریه برای چی.

اما او در واقع به وضعی گریه می کردم که ما بدان دچار شده بودیم، که به روند جنگ هم تحمیل شد، و واقعیت آن، شکست بود، که ما را به پذیرش قطعنامه منتهی کرد، و به صلح رضایت دادیم. و ما خوشحال که دیگر جنگ تمام، و آقایان سازمان ملل می آیند و وسط ما و آنها می ایستند و ماشین های زیبای سفید با پرچم های سازمان ملل می آیند، و همه چی تمام، دیگر تیری شلیک نخواهد شد.

 جایی که ما مستقر بودیم بیش از 120 کیلومتر با مرز فاصله داشت و مقری بود پشت جبهه و ایستگاه بین کردستان و جنوب برای تیپ 12 قائم بود و ایستگاه بین راهی، و آن موقع در صحبت و بحث ها، سخن از صلح بود که آخرین نبرد شکل گرفت، و آقای رجوی با اعوان و انصارش آخرین حمله را به رزمندگان ما تحمیل کردند و منافقین سر لجبازی با ما و سر این که ما غنایم را خوب تقسیم نکردیم، حمله خسارت بارشان را آغاز کردند؛ و باید گفت ما در شرایط انقلابی بلد نبودیم که چطور غنایم انقلاب را تقسیم کنیم. این ها بچه های خودمان بودند، نتوانستیم خوب مدیریت شان کنیم، و به دامن صدام رفتند. مشکلی که ما داریم برای حریف و یا دشمن خود دم و شاخ قرار می دهیم وقتی شمر را می خواهیم نشان دهیم صورت کک و پیس و... برایش درست می کنیم، در حالی که اینطور نیست، او هم یکی مثل ماست.

در ادامه این جلسه خاطرات عملیات مرصاد بیان شد

سخنان ارایه شده در جلسه حلقه صالحین جمعی از بسیجیان شهرستان شاهرود در تاریخ 8 آذر 1397 

[1] - جنگ از پیش از تمدن آغاز شد و همچنان در جهان متمدن و مدرن هم ادامه دارد و این نشان می دهد که بعد از هزاران سال هنوز بشر به آن مرحله از عقلانیت برای توسل به "انسانیت" برای حل اختلافات نرسیده، و هنوز از زور برای رسیدن به اهداف خود استفاده می کند، وقتی ما به انسانیت رسیدیم، آنگاه انسان نجات خواهد یافت، و این پایان حیوانیت خواهد بود، و اگر برسیم آنگاه است که کار منجی هم انجام شده و جهان از ظلم و جور نجات یافته است، و اگر انسان به این مرحله نرسد، حتی اگر منجی هم بیاید کارش ثمری نخواهد داشت، مگر این که سلسله منجی ها بیایند و سکاندار جامعه شوند، هرچند تا انسان، انسان  نشود کار سلسله منجی ها هم به جایی نخواهد رسید، همانگونه که مسیح، منجی دین یهود بود، و آمد، و نتوانست کاری از پیش ببرد، و انسان را در مدار انسانیت قرار دهد، البته شاید قرار هم داد، ولی قطار کج، و از مدار خود دوباره خارج شد. در نبردهای اخیر (از قضا بین ما مسلمانان) حیوانیت را به کرات می توان دید، و این نشان می دهد هنوز رشد انسانی چقدر جای حرکت به پیش دارد، ما باید به روزی برسیم که سرباز دشمن را حداقل بعد از مرگ دیگر دشمن ندانیم، که او انسانی است مثل ما که تنها جبهه اش با ما متفاوت است. اما گاه آنقدر تاسف آور است که گور جمعی مربوط به 12 هزار سال قبل کشف می شود که حامل اجساد سلاخی شده انسان های آن موقع در جنگ است، و وقتی امروز هم گورهای دسته جمعی ما مسلمانان را هم می گشایند پر است از اجساد سلاخی شده.

[2] - از جمله کسانی که جنگ به آنان تحمیل می شود، سربازان جنگنده صحنه ی جنگند، که راهی جز جنگ ندارند، که اگر از جنگ اعراض کنند، حاصل آن فقط غارت است و کشتار و بردگی و اسارت، از سوی دشمن، و اینجاست که جنگ سازان در کناری می نشینند و به تماشای گلادیاتورهایی می نشینند که مخلصانه می رزمند و می کشند تا خود، خانواده، مذهب، کشور و... شان را حفظ کنند، و خداوند به جرقه نعل اسب های این هاست که قسم می خورد، چرا که اینان در نبردی که نه شروع آن در اختیار آنان است و نه پایانش، حماسه می آفرینند و انسانیت را در چنین جنگ هایی به اوج خود می رسانند. جنگ اجتناب ناپذیری که هدف شروع کنندگان جنگ، با هدف جنگ آوران آن، گاه کاملا متفاوت است در حالی که هدف سرباز جنگ بر او تحمیل شده عراقی، دفاع از خاک کشورش هست، هدف صدام نابودی رقیب سیاسی و یا ایدئولوژیک و یا کشور گشایی است.

[3] - به عنوان مثال آقای مائو تسه ‌تونگ (رهبر سابق چین) که از اردوگاه سوسیالیسم هستند، این چنین به جنگ برای رسیدن به اهداف سوسیالیست ها نگاه می کند، و به هزینه های آن، که مهمترین آن جان انسان هاست، کاملا بی اعتناست و می گوید، از جنگ اتمی با ایالات متحده ترسی نداشته باشید زیرا حتی اگر «نیمی از بشریت بمیرند، نیم دیگر زنده خواهند ماند، در حالی که امپریالیسم از روی زمین محو شده و تمام جهان سوسیالیست خواهد شد.» او حاضر است نیمی از مردم کره زمین نابود شوند، و او به اهداف سوسیالیسم دست یابد.

[4] - ارسطو می گوید "ما جنگ می کنیم تا شاید بتوانیم در صلح زندگی کنیم."

[5] - پیامبر اسلام که خاتم پیامبران بود، کار مسیح قوم یهود را کامل کرد، ولی باز دیری نپایید که قطار جنگ، ظلم، غارت و... شدیدتر از قبل از جاهلیت به راه افتاد؛ و تا قبل از پیامبر اگر این ظلم و غارت و تجاوز بین قبایل عربستان رایج بود، این حرکات غیر انسانی، اینک توسط جنگ سالاران در قامت فرماندهان جنگِ گسترش اسلام، همان غارت و کشتار و جنایت را می کردند، که در زمانی در قامت و سایز قبایل این کار انجام می شد؛ لذا اگرچه مسلمانان آنقدر رفتند تا به اروپای جنوبی و جنوب غربی رسیدند، ولی به قول امام خمینی انگار "انسان شدن" محال است و بشریت روی انسانیت را کمتر دید، ولی روی جنگ و خشونت را آنقدر دید که امروز نگاه به این فتوحات و شیوه هایش گاهی شرم آور است. رزم آوران با شمشیر پیش می رفتند و البته پیام هم با خود داشتند، ولی این پیام نتوانست به غیر از افزایش گویندگان شهادتین، حاصل قابل انتظاری که برای دین خاتم انتظار می رفت، را بدست آورد. و در نهایت هم رزم آوران در کاخ های برجای مانده، و یا ثروت و برده ها و کنیزهای گرد هم آمده از پس فتوحات خود، غرق شدند، و خاندان پیامبر را هم از دم تیغ گذراندند. و به نظر من تاکید بر داشتن ذوالفقار در دست منجی، نیز احتمالا از مواردی است که زیادی برجسته می شود، زیرا که دین سخن، برجسته کردن شمشیر در درست منجی اش، سوال برانگیز است دینی که معجزه اش کتاب است، شمشیر و زور برازنده دستان پیامبر و منجی اش نیست، که ما در خصوص منجی خود، داریم غلو می کنیم و او هم باید اهل سخن و گفتگو باشد تا شمشیر؛ و گسترش پیام را باید در سایه سخن دنبال کند، وگرنه همانطور که اکنون ما از فقدان پیامبر شکایت می کنیم، "اللهم نشکو فقد نبینا"، اگر او هم در سایه سخن کارش پیش نرود، بعد از چند سال، از فقدان منجی باز شکایت خواهیم کرد "اللهم نشکو فقد منجینا"، و باز در پی فرد دیگری تا نجات دهنده مجدد ما باشد، خواهیم بود،  اما نجات ما دست خودماست و آن این که به عقل روی آوریم و انسان شویم و تمام، به مقصد رسیده ایم، آنگاه جنگ تمام، نبرد تمام، کشتار تمام و... و آنگاه انسانیت خواهد بود، زندگی و بشر به سعادت خواهد رسید، زیرا در دنیایی خدایی، جنگ نیست اگر 124 هزار پیامبر هم در کنار هم باشند جنگی بین آنها روی نخواهد داد، هر چند به طنز این روزها از عدم تحمل خضر توسط پیامبری دیگری چون موسی و جدایی آنها سخن گفته می شود؛ ولی خارج از طنز در دنیایی خدایی، نبردی وجود ندارد.

[6] - آقای آهنگران بعد از جنگ در فراق جنگ می خواند، و ناله می زدند، که "جنگ ما را لایق خود کرده بود جبهه ما را عاشق خود کرده بود و..." اما درست است که فضای جنگ را ما رزمندگان انسانی کرده بودیم، و آنرا به دانشگاهی برای خود تبدیل کردیم، ولی جنگ گشتار است، ویرانی است، کاش این دانشگاه را در جایی دیگر بنا می کردیم، مثل جنگ و حال رزمندگان، مثل حال عرفانی است که فرد مبتلا به سرطان پیدا می کند، درست است که سرطان باعث شده او خدایی شود، و متوجه عالم والا، ولی این دلیل نمی شود که ما دلمان برای سرطان گرفتن لک بزند، به گمانم ما اشتباه گرفته ایم. جنگ نکبت بار ترین وجه زندگی اجتماعی بشر است، حتی اگر نتایج خوبی برای برخی داشته باشد، و جا داشت بعد از جنگ بسیاری از رزمندگانِ از جنگ برگشته، گروه های حامی صلح و مبارزه با جنگ تشکیل می دادند، ولی اکنون که در جلسات همرزمان خود و یا یادواره شهدا شرکت می کنی، انگار دل خیلی از ما برای جنگ لک زده، و این تاسف بار است که به این سمت پیش می رویم.

[7] - جنگ جنگ است، هر چند نامش را عوض کنیم، ولی ماهیت جنگ تغییر نخواهد کرد، جنگ یعنی کشتار برنامه ریزی شده و مسلحانه و گسترده.

[8] - البته هیچ کس هزینه ‌های جنگ را بر اساس میزان رنج و خسارتی که به تک به تک انسان‌ ها وارد می شود اندازه گیری نکرد، فرزندان بی پدر، مادران و پدران بی فرزند، معلولیت ها، مجروح ها، آسیب های روانی و... ویرانی هایی که هرگز قابل ساختن نیست، این دنیای شیطانی است که ما را از انسانیت دور می کند تا به جنگ به عنوان راه حل اختلاف روی آوریم.

[9] - سوگند به اسبان دونده ای که همهمه کنان [به سوی جنگ] می تازند (وَالْعَادِيَاتِ ضَبْحًا)، و سوگند به اسبانی که با کوبیدن سمشان از سنگ ها جرقه می جهانند (فَالْمُورِيَاتِ قَدْحًا)، و سوگند به سوارانی که هنگام صبح غافل گیرانه به دشمن هجوم می برند (فَالْمُغِيرَاتِ صُبْحًا) و....

[10] - استدلال، برهان، جدل، مباحثه، حجت آوردن، دلیل آوردن، استدلال کردن، خصومت، خصومت ورزی، دشمنی، خصومت ورزیدن

[11] - بدنبال اضمحلال عباسیان، در عصر عثمانی دوباره خیزش جنگ با شعار "حکومت تا ابد" (خلافة إلى الأبد) برخاستند و در سایه ی شمشیر غازیان خود، تا قلب اروپا پیش رفتند، ولی در این نبرد نیز جز افزایش شمار گویندگان شهادتین ثمری نداشت، و انسانیت که مقصد است، حاصل نشد، اما سلطان عثمانی که ازدیاد ثروت و قدرت، لذت ها برد، و باز پیام "انسان شدن" در زیر غرش صدای چکاچک شمشیرها گم شد و باز انسانیتی که از حاکمیت دین خاتم انتظار می رفت، حاصل نگردید و دولت عثمانی به ‌عنوان بزرگ‌ ترین و پهناور ترین دولت اسلامی پس از فروپاشی خلافت عباسیان، که در سده ‌های هفتم و هشتم هجری (سیزدهم و چهاردهم میلادی) در سرزمین آناتولی ظهور کرد، هم کاری برای انسانیت و انسان شدن ما مسلمانان نکرد، و از جمله عوامل سقوط عثمانی هم در کنار عوامل دیگر، "رشد فساد در ساختار سیاسی"؛ "تحجر دینی و انحطاط اندیشه سیاسی" به نابودی آنها انجامید؛

[12] - امروز بهار عربی و بیداری اسلامی باز خیز برداشته تا (امثال اخوان المسلمین و داعش) گویندگان شهادتین را افزایش دهند، و وقتی نوع و شیوه مبارزاتی آنان را نگاه می کنی، با عباسیان و امویان و عثمانیان که زیر سایه شمشیر قصد داشتند، اسلام را گسترش دهند، و موفق هم بودند، و مدینه و سپس بغداد و در نهایت استانبول را باز از ثروت و برده و کنیزهای جنگی مملو کردند، و در عصر حاضر هم می رفت که شهر "رقه" در سوریه هم این بار پایتخت بعدی آنان برای تجمع ثروت، برده و قدرت بشود، که تاکنون که موفق نبود اند و انشالله هیچگاه موفق نشوند، این اسلام، برای بردگی انسان هاست و نه آزادی آنها. اما بازمانده های بنی عباس و بنی امیه و عثمانیان هستند و گاه و بی گاه بر سرزمین عراق مسلط می شوند، که نمونه ی آن ناسیونالیسم عربی صدام و اسلامی بود که خلافت اسلامی جدید، داعیه دارش شده و این یک بازگشت خسارت بار به جنایاتی است، که اصلا قابل توجیه نیست، و در سایه شمشیر گسترش سخن را دنبال می کند.

[13] - اسلامی که در پرتو سخن و حکمت و انسانیت خود را مطرح می کند، تا در جهان صلح درونی، به آرامش انسان در بیرون منجر شود، و نماینده این نبرد ادیبان و عارفان پارسی گویی هستند که در بستر سخن توانسته اند انسانیت را تا دانشگاه های بزرگ و خانه اساتید و فلاسفه بزرگ غرب و شرق رسوخ دهند و فرهنگ و انسانیتی را که باید و شاید، را در آن نقاط راهبردی دنیا رواج دهند، امثال مولوی بزرگ، حافظ عظیم الشان، خواجه معین الدین چشتی، خواجه نظام الدین اولیا، سعدی حکیم، فردوسی بلند مرتبه، میر سید علی همدانی، و از همین استان ما اشرف جهانگیر سمنانی که مرقد او کیچاچا شریف در هند است و یا حزین لاهیچی که در بنارس است، شیخ بایزید بسطامی، شیخ ابوالحسن خرقانی و.... دنیایی از معرفت را در فرهنگ و جامعه مردم هند و جنوب آسیا گسترانده اند، و اگر چه ما شرمنده غارت ها و کشتارهای نادر شاه افشار در هند هستیم ولی این ها روی چشمان آن مردم جای دارند، چرا که به جای شمشیر، صنعت، شعر، علم و معرفت و... را برای این سرزمین به تحفه بردند و امروز، روز بزرگداشت خواجه معین الدین چشتی در اجمیر شریف هند، بزرگان سیاست و... هم طَبَق بر دوش گرفته با گل و چادری تبرک به زیارتش می روند تا از او تبرک جویند و در حالی که همین سیاست مداران به دنبال خراب کردن مسجد اورنگ زیب در بنارس هستند، و مسجد بابر گورکانی را در فیض آباد خراب کردند و....  اما اسلامی که خود را از شمشیر و نبرد دور کرد در شرق و هند پیش رفت موفق تر بود