ابراهیم رئیسی پدیده ایی عجیب و غریب، دولتش نیز متشکل از نیروهایی چُنین است، آقای خامنه ایی برای حفظ آبروی پست راهبردی "ریاست جمهوری"، که خود نیز روزگاری بر این کرسی، هشت سال تکیه زده بود، نباید اجازه می داد شرایط به سمتی برده شود که با دخل و تصرف و مهندسی انتخاباتیِ شورای نگهبان، افرادی مثل رئیسی و احمدی نژاد، این جایگاه مهم، در تاریخ آزادیخواهی و جمهوری خواهی مردم ایران تا این حد به ابتذال کشیده، و آنرا تَنَزُل مقام دهند.

دوران رهبری بنیانگذار ج.ا.ایران، که او خود هرگز بر هیچ کرسی رسمی در زمان زندگی و رهبری خود تکیه نزده بود هم، هرگز رئیس جمهورهایی در این سطح نازل به خود ندید، و در مقابل، مردانی بسیار کارآزموده تر، و وزنه هایی بسیار سنگین تر، بر این مقام انتخاب شدند و بر این کرسی تکیه زدند، که هر کدام دارای تفکری عمیق، سنگینی سابقه، استحکام شخصیتی و... بودند، و غیر قابل مقایسه با اینان، که این روزها "ریاست جمهوری" را تَنَزُل شان و مقام داده اند.

 میزان توانایی اندک علمی و شخصیتی اینان، بی ریشه و بنیان بودن تفکر شان در اذهانِ بسیاری از ایرانیان، اقلیت بودن تفکری که آنان بین اکثر ایرانیان از آن نمایندگی می کنند و... سبب به ابتذال کشیده شدن چنین مقامی مهم، و خدشه به کشور گردید، مقامی که وجودش در سیستم جمهوری، آرزویی تاریخی برای مردم آزادیخواه و جمهوری خواه ایران بوده و می باشد؛ وجود پُست ریاست جمهوری به عنوان یکی از معانی و وجه بروز جمهوریتِ قانون اساسی است، عصاره زحمت و تلاش، شهادت و ایثارِ جان و مال مبارزین بیشماری، در تاریخ آزادیخواهی ایران و ایرانیان از مشروطه تا کنون بوده، و سابقه ایی به درازای بیداری یک ملت دارد.

اما از آن اوج بلند، امروز به کجا رسیده ایم :

یکی گفت : "علت شکست دولت ابراهیم رئیسی در تمام زمینه های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، بین المللی و... نداشتن "آدم" (رَجُلِ اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و...) در دور و برش است."

دیگری پاسخ گفت : "او خود آدم (رَجُل) و نیروی خاصی در سیستم نبود، و سابقه ایی قابل توجه در امور کشور نداشت، که تربیت، تجربه و دانش کشورداری داشته، و در نتیجه در این جایگاه نیرویی برای خود تربیت کرده باشد، تا وقتی در چنین جایگاهی قرار می گیرد، به او در انجام طرح ها و پروژه هایش کمک کنند و... محمود احمدی نژاد نیز در حد و اندازه یک استاندار بود، که رئیس جمهورش کردند، رئیسی حتی در حد و اندازه احمدی نژاد هم نبوده، و نیست، چرا که نه تحصیلات کلاسیک، نه زرنگی و کیاست، و مُخِ فهم سیستمی در کشورداری و... دارد، لااقل در حد احمدی نژاد هم نیست، چه رسد به دیگر روسای جمهور اخیر، احمدی نژاد برخی توانایی های فردی داشت، رئیسی از این نیز برخوردار نیست، و مردم و دنیا، جمهوری اسلامی را با داشتن چنین رئیس جمهوری با کادر هیات دولتش مسخره می کنند و دست می اندازند، او در حد نیرویی ضعیف با آرزوهای بلند می نماید، که انگار او را آورده اند، تا ضایعش کنند، و باد غرور را از دماغ متکبرش خالی کنند و..."

بله در جامعه از روند موجود، و افراد سکاندار آن، چنین ارزیابی وجود دارد.

 رو کشیدن افراد بدونِ سابقه ایی موثر در امور کشور، برای مهمترین پست ها در نظام سیاسی، اقتصادی، فرهنگیِ و... کشوری در اشلِ ایران، توسط شورای نگهبان، در حالی که چشم منطقه و دنیا به ایران است، تا همچون دیگر کشورهای صاحبِ تمدنِ دیرپا، مثل هند، چین و... و بسیاری از کشورهای صاحب تمدن دیگر، خودی نشان دهد و...، اما این شیوه چینش قدرت ها در کشور، خسارات بزرگی را، به وجهه داخلی و خارجی کشورمان وارد کرده است.

و ادامه داد: "حتی کشورهای همسایه نیز ناتوانی های مسئولین ایران را، مایه برنامه های طنز و کمدی سیاسی – اجتماعی خود کرده اند، نمونه اش همین تلویزیون دولتی ج.آذربایجان است، که اخیرا چنین کرد، و ناتوانی های حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه ایران را به طنز کشید و... [1]

فیلتر خفه کننده شورای نگهبان برای بالا کشیدن امثال احمدی نژاد، رئیسی و... باعث شد، بسیاری از اکابر میدان دیده، صاحب سبک، صاحب تفکر، صاحب کادرهای آزموده و... در کشور حذف و قربانی حضور اینان در قدرت شدند، و شرایطی در کشور ایجاد شد، که در نتیجه این مهندسی انتخاباتی، امروز نه مردان اقتصاد این آدم، مرد اقتصادند، نه مردان سیاست او در سیاست سابقه و تخصصی دارند، نه مردان فرهنگ او در فرهنگ حرفی برای گفتن دارند، نه مردان دیپلماسی او حرفی برای گفتن در عرصه دیپلماتیک جهانی و منطقه ایی دارند و... خسارتش نیز بی کم و کاست به جیب ایران و ایرانیان هر روزه واریز می شود.

امروز بر خلاف تمام شعارهای انتخاباتی رئیسی، و تیم چند نفره همکارانش در مناظرات و مبارزات انتخاباتی با رقیب، شتاب باور نکردنی در فروپاشی اقتصادی (گرانی، تورم، بی ارزش شدن ارزش پول ملی و..)، اجتماعی، فرهنگی و... را شاهدیم، و حتی امنیت و منافع ملی ایران، در خطر قرار گرفته، که خدشه وارد شدن به بنیان اساسی تمامیت ارضی (حمله پاکستان، طالبان به خاک ایران و...) و... را یکجا در این دوره شاهدیم.

و اخیرا در سالروز پیروزی انقلاب 57 ، وزیر ارشادِ این مرد، در 16 بهمن 1402 مدعی شد [2] : "حجاب مهم‌ترین سنگر گفتمانی ما در مبارزه با غرب است". حرفی ناپخته و بی اساس. کسی در بین مشاوران این آقایان نیست که حرف های آنان را سبک سنگین کند، و به این مرد سکاندار عرصه فرهنگ کشور متذکر شود که عرصه فرهنگ عرصه مبارزه و سنگربندی نیست، ادبیات، سخن، اهداف، دغدغه ها، گفتمانِ و... اهل فرهنگ چیز دیگری، به غیر از این است که در گفتار و تفکر او می آید. در دلِ فرهنگ و اهل آن باید تساهل، تسامح و مدارا را جُست، نه مبارزه، جنگ، نبرد و سنگربندی!

وزیر فرهنگ و ارشاد ایرانِ بزرگ، باید "آسایش دو گیتی" را در "با دوستان مروت، با دشمنان مدارا" و... دیده، و به جامعه خود نیز چنین راهبردی اساسی را تزریق کند، نه اینکه خود عَلَم مبارزه با این و آن را برداشته، و به خود ماموریت مبارزه فرهنگی با تمدن غرب را بدهد.

 در شرایطی که زنگ های ویرانی، فروپاشی و یا سقوط فرهنگی – اجتماعی، میهن مان با این آمار بالا و باور نکردنی از میزان طلاق بین زوج های ایرانی، نرخ پایین زاد و ولد، نرخ بالای مهاجرت و ترک ایران، نرخ پایین ازدواج و تشکیل خانواده، نرخ بالای فقر، فساد، بیکاری و... تهدید می کند، شرایط اقتضا می کند، که جناب وزیر فرهنگ، کار مبارزه با این و آن را به کناری نهاده، و به حال وخیم فرهنگی - اجتماعی کشور خود متمرکز شود، ریشه معضلات فرهنگی کشور را بشناسد، برایش راه حلی اساسی و در شان یک وزیر فرهنگی پیشنهاد داده، برای درمانش راه حل جُسته و در مسیر اصلاح این وضع حرکت کند، وقت و انرژی و سرمایه کشور و خود را در مبارزه با غرب و... به هدر ندهد.

وزیر فرهنگ ایران باید بداند، جایگاه و روش اهل فرهنگ و ادب، در حضور در سنگر و مبارزه نیست، کار فرهنگی بر بنیان میراث ماندگار فرهنگی کشور، خلق آثار هنری، و سخن فرهنگی با ملت و اهل دنیاست، و او باید پایه گذار آرامش و سلامت جامعه، و تسلی دهنده دردهای فرهنگی آن باشد، وزیر فرهنگی که خود با ادب و فرهنگ کشورش بیگانه باشد، سخن از "مبارزه" در فرهنگ می گوید، در حالی که عرصه فرهنگ، عرصه خَلقِ هنر و بیان سخنِ ماندگارِ ادبی و فرهنگی است.

 ایرانیان حتی در دوره اشغال نیز مدارا و خلق آثار فرهنگی را به عنوان شیوه مواجهه با مهاجم در پیش گرفتند، و دشمنان نظامی، سیاسی و مذهبی خود را از این طریق به زانو در آوردند، و با همین شیوه های غنی فرهنگی، آنان را در جامعه ایرانی هضم و همراه کردند، و اصلاح شان نمودند، مغولان، اعراب و... مهاجم، همه در برابر فرهنگ غنی ایرانی بالاخره زانو زدند، و بعد از یک ویرانی و اضمحلال که بر ایران حاکم و تحمیل کردند، خود توسط فرهنگ غنی ایرانیان اصلاح و تربیت شدند، و به ایران سازی و هنر و فرهنگ ایرانی روی آوردند، با تکیه بر غنای همین میراث فرهنگی – اجتماعی ایرانی است که ایران ماندگار گردید و تا کنون عمر به درازا دارد.

بر همین اساس و راهبرد هم می توان، دوباره درخشش ایران را شاهد بود، ورنه آوردن "جنگ" ، "مبارزه" ، "سنگربندی" و ادبیات و راهبردهایی این چنینی به عرصه فرهنگ، کاری بیهوده، و عملی از پیش نخواهد برد، و گریز و فرار نیز ایجاد خواهد کرد. کِی باید تصمیم سازان این کشور به این مرحله از تفکر و عقلانیت برسند که عرصه ی فرهنگ، اقتصاد، سیاست، دیپلماسی و... را از فرهنگ و ادبیات "مبارزه" و "سنگربندی" و... بیرون کشیده، و کار مبارزه و سنگرسازی و سنگر نشینی را به نظامیان و اهل امنیتِ کشور بسپارند؟! و به وظیفه، راه و روش اصولی و تخصصی این عرصه ها، به مقتضای کار خود پناه برند.

ادامه این مبارزه بی پایان در تمام عرصه ها، بنیان های اصیل فرهنگی - اجتماعی کشور را نیز بیش از این که هست، به نابودی خواهد کشاند، وقتی بنیان های فرهنگی - اجتماعی ایران دچار فروپاشی می شود، اخلاق اجتماعی سقوط می کند، فرهنگ عمومی تنزل می یابد، گروه های مرجع بی آبرو می شوند، تعاملات اجتماعی دچار خدشه و اختلال می شود، شکاف های اجتماعی گسترش می یابند، اخلاق فرو می پاشد و منکراتی همچون دروغ، خدعه، نیرنگ و... افزایش می یابند و... در چنین شرایطی که زخم، اجزای بدنه جامعه را فرا گرفته است، باید عرصه را از چنین مبارزه و مبارزین نابجایی خالی کرد، تا گرد و خاک کنندگان، صحنه زخم را وا گذارند، تا میدان دارانِ درمانِ دردهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و... به میدان آیند، و بیمار را از زخم هایش برهانند و دور و مبرا نمایند.

جناب وزیر فرهنگ و ارشاد باید بداند، بحث حجاب در وجه تاریخی خود، یک موضوع گفتمان داخلی است، که از همان روزهای نخست ورود ایران به عرصه های مدرن و نو، و همزمان با آغاز دوران شکوفایی جهانی و بشری و آغاز عصر ارتباطات شروع شد، و اکنون نیز حتی بعد از وقوع سه انقلاب بزرگ آزادی بخشِ مشروطه، نهضت ملی شدن صنعت نفت، و انقلاب 57 هرگز از صحنه اجتماعی ایران بیرون نرفته، و به عنوان یک موضوع حل نشده، و اختلافیِ درون خاندانی و داخلی باقی مانده است، و نباید این بحث را به عرصه مبارزه با رقبای جهانی و بین المللی کشاند.

 بحث حجاب و در کل اختلاف عقیده بین معتقدین به راهبرد "اعمال زور و تحمیل" از یک طرف، و آزادیخواهان و تبری جویان از تحمیل و زور، و معتقدین به کرامت انسانی، آزادی و حق تعیین سرنوشت، از طرف دیگر، در بین مردان و زنان ایرانی، بحثی داخلی و جاری تاریخی است، که در کشاکش قدرت نمایی نمایندگان این دو تفکر، در جامعه نخبه ایرانی و کف جامعه جریان دارد، و به سطح خیابان ها هم کشیده می شود، در آخرین تلاش، جنبشِ "زن، زندگی، آزادی" بیرقدار اعطای حق آزادی انتخابِ نوع پوشش گردید، و این کشاکش همچنان ادامه دار خواهد بود.

واقعیت تاریخی نشان می دهد تکیه کنندگان بر کرسی قدرت و قانون در این کشور، روزی از سر زنان حجاب می کشند، و روزی بر سر آنان حجاب می کشند، و مردم ایران در میان این دو "تحمیل و زورِ" اعمال شده توسط کرسی نشینانِ قدرت، به آزادیِ عمل، و قدرت انتخاب خود نظر دارند، که دارندگان و ندارندگان حجاب، هر دو از حقوق و آزادی شهروندی برخوردار باشند، و کسی به خود اجازه ندهد، متعرض هیچکدام از آنان باشد، و یا اعتقاد خود را بر دیگری تحمیل کنند.

در عدم فهم این معادله ی ساده اما، تاریخ همواره تکرار می شود؛ کمی اعتقاد به آزادی و کرامت انسان، و حق انسان برای تصمیم در شکل دهی به زندگی اجتماعی اش، کافیست، که هم کِشندگان حجاب از سر، و هم پوشندگان و تحمیل گران آن بر سر مردم، از خر راهبرد "زور و تحمیل" پایین آیند، و مثل تمام کشورهایی که برای تصمیم اتباعِ خود ارزش قائلند، و انتخابِ شکل و شیوه زندگی را به انتخاب آنان می سپارند، یکبار برای همیشه این موضوع مناقشه برانگیز را حل کرده، از آن عبور کنند، و انتخاب آن را به زنان و مردانی بسپارند که هر کدام دلایل خود را برای انتخاب شیوه زندگی دارند، و حق برای خود قائلند.

آقای وزیر! داشتن و نداشتن حجاب، یک اختلاف داخلی، بین مردم ایران و حاکمان آن بوده و اکنون نیز هست، ربطی به مبارزه و سنگر بندی گفتمانی بین دولت ها و تمدن ها ندارد، فرهنگ ها هم در ارتباط با همدیگر، از هم تاثیر می گیرند، و گاه تاثیر می دهند، این تبادل اثر را، مبارزه ندیده و نپندارید، و آن را یک روند طبیعی، در فرایند تعامل بین انسان ها با هم دیده، و به رسمیت بشناسیم، عرصه فرهنگ، عرصه مبارزه نیست، عرصه خلق آثار و سخن فرهنگی است، تا در این تبادل بتوان خوبی هایی را داد، و خوبی هایی را نیز ستاند، بدی ها را دید، و خود را اصلاح کرد، این اصلاح فرهنگی هم، در مبارزه اعلام شده، تحقق نمی پذیرد، بلکه در رقابت و تبادل فرهنگی است که جریان می یابد، فرهنگ عرصه رقابت است، نه عرصه جنگ و مبارزه و سنگربندی.

پس اگر پیام، سخن و منطق فرهنگی داری، آن را در تولیدات فرهنگی و عمل فرهنگی خود سوار نموده، در دریای فرهنگِ داخلی و خارجی شناورش ساز، تا در این عرصه ها دیده، و بلکه پسندیده شود، و شاید هم به انتخاب مردم در آید، و ملت ها از آن سود جویند.

آقای وزیر! تحقق "انسانیت" باید مهمترین هدف مشترک بین ملت ها تعریف شود، چرا که عطر انسانیت، از قابل فهم ترین ها به دل و ذائقه تمام بشریت است، انسانیت تنها عرصه ی گفتمانی مشترک بشریت می تواند باشد، که اشتراک در آن را بین همه می توان دید، محلی برای جمع شدن تمام حقجویانِ مدعی داشتن پیام، و اهداف انسانی در جهان، تا همه را در خود، با هر مرام، مسلک، دین، زبان، جغرافیا و... جمع و همراه نموده، راهگشای مشکلات جهانی باشند، مشکلاتی که بخش بزرگ از آن، ناشی از مبارزات بی موردی از این دست است، که آقای وزیر می فرمایند، که انسان ها برای هم تدارک دیده، همدیگر را دشمن خود تعریف کرده، و به تقابل و جنگ تمدن ها، فرهنگ ها و... دامن می زنند، این خواست کسانی است که "مبارزه" را هدف خود قرار داده، هدف اصلی، یعنی انسان سازی، انسان زیستن و... را وا نهاده اند.  

[1] - به گزارش منیبان، در پربیننده‌ترین برنامه طنز شبکه تلویزیون دولتی جمهوری آذربایجان، شخصی که خود را شبیه به حسین امیرعبداللهیان کرده، به عنوان وزیر خارجه ایران معرفی و با سوالات پر از تخریب سیاسی وجهه ایران، تحریف هویت تمدنی، جعل تاریخ همراه است به چالش کشیده می‌شود.

[2] - محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت رئیسی این مطلب را در دومین «همایش ملی انقلاب اسلامی و افق تمدنی آینده» که صبح دوشنبه ۱۶ بهمن در حوزه هنری برگزار شد، بیان داشت.

شاید شما هم از جمله کسانی باشید که این سوال را از بسیاری شنیده باشید، از کسانی که هاج و واج به روزگاری که بر آنان می رود نگاه می کنند، و هر لحظه منتظر حادثه ایی، خبری، تغییری و.. اند، که اتفاق نمی افتد؛ این روزها مردم از هر کسیکه احساس کنند نیم خطی علمِ به چیزی دارد، این سوال را با ادبیاتی متفاوت می پرسند :

"شما فکر می کنید بالاخره چه می شود، اوضاع به کجا ختم می شود؟"

اوضاع مبهمی که در انتهای این دالان، انتظار ایران و ایرانیان را می کشد، ابهامی بزرگ است که اذهان بسیاری را به خود جلب کرده، و عده ایی در بدبینانه ترین شکل، حتی پایان این دالان را محو موجودیت ایران و ایرانیان می بینند و...، اما هرکس به فراخور تخصص و ظن خود، در حوزه های سیاست، اقتصاد، اجتماع، فرهنگ، دین و... چشم اندازی از آینده ایی ترسیم می کند، که انتظار این قطارِ در ریل شتابان را می کشد،

قطاری که برغم فرسودگی خود و راه، انگار ترمزِ درست و حسابی هم ندارد، و بی توجه به پرتگاه ها، پل های لرزان مسیر و... با سرعت تمام می تازد، که گاه به نظر می رسد حتی ریگی هم می تواند، چرخ های این قطار را از ریل خارج کرده، کل آن را به قعر دره تاریخ روانه کند.

تو گویی این قطار را عده ایی به سرقت برده اند که این چنین بی رحمانه و بی توجه به خطرات، بر این ریل های فرسوده و تاریخ گذشته، بر این جاده قدیمی و ناهموار، با این موتور فرسوده، زیوار دررفته و قطعات به سرقت برده شده، و یا سرهم بندی شده و... با سرعت تمام می رانند، لابد راننده اش با خود می گوید در لحظه آخر، به هنگام پرت شدن قطار در قعر دره ی سقوط، سکان رها کرده از آن بیرون خواهم پرید و یا آن را به ساحل پیروزی خواهم برد.

پاسخگر دیروز به این سوالِ رایج، فردی مومن و از منتظران بود، از آنها که پاسخِ این سوال، و ختم به خیری را، به ظهور منجی موعود متصل می کنند، و آخر شاهنامه این قافله را خوش دیده، و بی توجه به روزگاری که بر ایران و ایرانیان می رود، به گلستانِ قضایی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و... دوره ی پس از ظهور می اندیشند، که صاحبِ ذوالفقاری در سایه شمشیر عدالت گستر علی، آنرا ایجاد خواهد کرد، و کرامت و زندگی را به انسان باز خواهد گرداند، او که دوازدهمین از سلسله امامان شیعه است، و حتی از مکان گنج های پنهان مانده در زمین نیز با علم غیب خود، اطلاع دارد و....

چنین منتظری می گوید : "همه این مسایل و مشکلات با ظهور امام زمان عجل الله فرجه الشریف، حل خواهد شد، غم از دل های افسرده خود برگیرید، که حافظ علیه الرحمه می فرمایند: مژده ای دل که مسیحا نفسی می آید، که ز انفاس خوشش بوی کسی می آید و..." [i]

با این پاسخ، زمزمه ایی جمع را در گرفت، و در نهایت یکی بر این همهمه غلبه کرده و گفت: "این وعده ها مثل همان وعده های سر خرمن است، بیش از هزار سال است که این ظهور محقق نشده، و کسی هم نمی داند، شاید دو هزار سال دیگر هم صورت واقع به خود نگیرد و... زندگی ما اکنون بر آب است هر لحظه به صخره ایی کوبیده می شویم، که خونابه از دهان و دماغ هر پیل تنی بیرون می زند، شما از چه نجاتی سخن می گویید؟!"

 دیگری که تنها به آنچه با چشمان خود دیده و می بیند اعتماد و اطمینان دارد، و تاریخ نادیده را از نوع داستان هایی می داند که، ذینفع های تاریخنویس، آنرا نوشته اند، می گوید :

"به تاریخ اعتمادی ندارم، در طول عمرم تنها دو امام را از این دست دیده ام و خوب می شناسم، و توان آنان را برای عمل به وعده های شان را هم دیده و چشیده ام، آن دو نیز همین خمینی و خامنه ای اند که با آنها زندگی کردیم؛" و با لبخندی از سر طنز ادامه داد، "شاید عمرم را کفاف داد، و سومینِ شان را هم دیدیم، من تنها به آنچه دیده ام اطمینان و اعتماد می کنم، و امام نادیده ایی را انتظار نمی کشم،"

"امام همان آنجلا جولی [ii] است که تعداد زیادی از بچه های یتیم و فقیر را تحت قیمومیت خود دارد، و از آنان در روزگار نداری مراقبت می کند، انتظار تغییر را باید از دستان همین امام هایی داشت که الان امامت می کنند"؛ و با لبخندی ادامه داد : "بر وجود این امام زنده (آقای خامنه ایی) شاکر و شکر گزار باشید، که اگر بمیرد، با این حجم از گرگ هایی که به انتظار جانشینی او، از پس مرگش نشسته اند، درگیری اشان شاید باعث شود همه ی کشور، و ما تیکه تیکه شدیم!"  

دیگری به میان سخنش پرید و سکان سخن از او ربود، و ادامه داد: "این خود از آن وعده هایی است که بشر همواره به خود داده است، به هر دینی که نگاه کنی، منتظران بسیاری، انتظار این چنین تغییری را توسط یک منجی در دین خود دارند، که او خواهد آمد و...، شاید دین بدون منجی، اصلا وجود نداشته باشد، از اولین ادیان تاریخی گرفته، تا این آخرین، که همچنان به انتظار منجی نشسته اند،

چه یهود که از عیسویان به خاطر اختلاف بر سر همین منجی کُشتند، و مسیحیان را به دلیلِ گرد آمدن به دور مسیح، منحرف دیدند، و چه مسیحیان که از یهود متنفرند و از کشتار آنان هولوکاست ایجاد کردند، هولوکاست نتیجه ی تنفر مسیحیان از یهود بود؛ یهود مسیح را منجی قوم خود قبول نکرده، و او را هم بر دار چلیپا آویختند.

در شیعه و سنی هم این اختلافات و مجادله ایی تازه در مورد منجی نیست، و... آمدن منجی جوابی بر این سوال روز نخواهد بود، که دستی از ما در این شرایط بگیرد، و مشکلی را حل کند و... نسل ها پی در پی، در ادیان متفاوت، در این انتظار ماندند، و مردند و گشایشی ندیدند. این سوال را جوابی دیگر باید جُست. ادیانی که خود نتوانستند در وضع بشر تغییری مورد انتظار دهند، این انتظار از خود را به دوش منجی نهادند که در آینده ایی نا روشن خواهد آمد، این مثال همان انداختن بار بدهی روز، به دوش وراث و آیندگانی است که نه کسی آنان را می شناسد، و نه از زمان آمدنشان کسی خبری دارد."

 شاهرود - 12 آذر 1402

[i] - مژده ای دل که مسیحا نفسی می‌آید      که ز انفاس خوشش بوی کسی می‌آید        از غم هجر مکن ناله و فریاد که دوش      زده‌ام فالی و فریادرسی می‌آید      زآتش وادی ایمن نه منم خرم و بس        موسی آنجا به امید قبسی می‌آید        هیچ کس نیست که درکوی تواش کاری نیست       هرکس آنجا به طریق هوسی می‌آید     کس ندانست که منزلگه معشوق کجاست         این قدر هست که بانگ جرسی می‌آید       جرعه‌ای ده که به میخانهٔ ارباب کرم         هر حریفی ز پی ملتمسی می‌آید       دوست را گر سر پرسیدن بیمار غم است         گو بران خوش که هنوزش نفسی می‌آید       خبر بلبل این باغ بپرسید که من      ناله‌ای می‌شنوم کز قفسی می‌آید         یار دارد سر صید دل حافظ یاران         شاهبازی به شکار مگسی می‌آید

[ii] - آنجلینا جولی Angelina Jolie زادهٔ ۴ ژوئن ۱۹۷۵ بازیگر، فیلم‌ساز و بشردوست آمریکایی و دریافت‌کنندهٔ افتخارات گوناگونی از جمله یک جایزهٔ اسکار و سه جایزهٔ گلدن گلوب بوده‌ است. جولی علاوه بر کارهای سینمایی‌اش، به خاطر تلاش‌های بشردوستانه‌اش معروف است و جایزه بشردوستانه ژان هرشولت و همچنین نشان افتخاری دیم فرماندهٔ سنت مایکل و سنت جورج را دریافت کرده‌است. او جنبش‌های مختلفی از جمله حفاظت، آموزش و حقوق زنان را ترویج می‌کند و بیشتر از همه به دلیل حمایت از طرف پناهندگان به عنوان فرستاده ویژه کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهندگان (UNHCR) مورد توجه قرار گرفته‌است. او در ایران به یکی از خیرین بزرگ جهانی شناخته می شود تا آنجا که وقتی خبر رسیدن مرز خط فقر به 30 میلیون تومان در رسانه های ایران منتشر شد، یکی در واکنش به آن نوشت : "با این حساب بعضی ها مثل من از گروه فقرا هم خارج شدیم، تنها جایی که اسم ما رو میومد تو دسته و گروه فقر بود، الان با درآمد ۱۰ میلیونی از این گروه هم بیرون رفتیم میترسم تا چند وقت دیگه اصلا حکومت ما رو گردن نگیره بعنوان یه دهک اجتماعی کارت ملی رو بسوزونه، بهشت زهرا هم قبول نمیکنه چون هنوز نفس میکشیم برده داری هم که منسوخ شده نمی‌تونیم برده باشیم، بدبختی اینکه که آنجلا جولی ایران نمیاد، والا مثل آفریقایی ها حداقل تحت سرپرستی اون قرار می‌گرفتیم، هیچ راهی نداریم، من که میریم افغانستان طالب بشم، بقیش با خدا"