بوی بهار و نو شدن در هنگامه‌ی نوروز باستانی، از فضای طبیعت ایران به مشام می‌رسد، و هر زنده‌جان از گیاه، حیوان و آدمی را مست خود می‌کند و به رقصِ زایشی دوباره می‌آورد. گیاهان و جانوران به کنارِ از آنچه که آدمیان بر سر خود و دنیای پیرامون خود می‌آورند، سرمست از شراب زایش و زندگیِ دوباره‌اند، و ما هم باید به سانِ هزاران سال تاریخ تمدنی خود، بر بزرگداشت این عیدگاهِ شادمانی، شاد و شادکام بوده، و شادی پراکنیم.

اما وضع ایران و منطقه ما در سال 1403، و پیش از آن، چنان اسفبار و خونین بود و هست، و چنان در کشتار و ویرانی غرق شدیم، که ابرهای تیره‌ آن، هنوز در پس و پایانِ این سالِ مخوف نیز هویداست، و دل و دماغی برای شادمانی و شادکامی نمی‌گذارد، و اینچنین است که ایرانیان در چرخه‌ایی از تیره روزی‌ها، از شادی که مشخصه تمدنی و شخصیت تاریخی آنان است، چنان دور شده‌اند که دیگر ایرانی نامیدن آنان، مشکل می‌شود، مردمی که تاریخ نشان می‌دهد به هر بهانه‌ایی و بر هر گاهشمارِ زایش و رویشی جشن می‌گرفتند [1] و شادمانه به استقبال آن می رفتند، و از مرگ و مرگ اندیشی، و بزرگداشت گاهشمارهای مرگ، دوری می‌جستند، اما این روزها با مرگ و ویرانی و گاهشمار مرگ چنان دمخور، همراه و همقدم شده‌اند، که جغد بداقبال مرگ و ویرانی، دست از سر این مردم و این سرزمین برنمیدارد، و آواز مرگآور خود را بر آسمان ایران و منطقه ما هر دم می‌پراکند، دهه‌هاست که این چنینیم و انگار بدین میهمان ناخوانده عادت کرده‌ایم، تا جایی که رنگ اعتیاد به جنگ و مرگ را در جامعه خود می‌توان دید، و بویش را فهمید.

این روزها ایران و ایرانیان، بیشتر پاگیر بادهایی‌اند، که راهبرانشان در این چند دهه کاشتند، و این بادها می‌رود تا به توفانی دگرگون کننده تبدیل، و وزیدن گرفته، و بوی باروت، مرگ و ویرانی را، دوباره بعد از سی و شش سال که از جنگ خسارتبار هشت ساله با رژیم بعث صدام می‌گذرد، باز ‌بپراکند، و به نظر می‌رسد، ایران این روزها، از هر زمان دیگری، به جنگ و خونریزی، و ویرانی نزدیک‌تر شده است. همچنانکه تنها در یک سال گذشته، ایران شاهد دو تجاوز به حریم هوایی خود از ناحیه پاکستان و اسراییل بود، که برای اولین بار مرزهای ما را شکستند، و عمق خاک ما را مورد حمله هوایی و گاه تروریسم خود قرار دادند.

این حملات بیشتر از آنکه به خوی تجاوزگری رهبران آن دو کشور متجاوز مربوط باشد، ناشی از عوارض زیاده‌روی در نفرت بیمارگونه از غرب، و سیاست لگام گسیخته غرب‌ستیزی، و مبارزه کینه ورزانه و بیش از حد با اسراییل [2] ، و در مقابل، افتادن از آنسوی بام، و دوری از سیاست خارجی متعادل و متوازن و ناشی از فرزانگی بود، که ایران را شیدای روس‌ها و شرق نشان می‌دهد، در حالی که در یک نظام خردمندانه و متکی بر فرزانگی و خرد ارتباط جمعی، نه این نفرت و کینه، و نه آن شیدایی بیمارگونه، جایی در زندگی عقلا نداشته و ندارد.

 اما این نفرت و شیدایی بیش از حد، باعث گردید، این روزها، ایران بزرگ و تمدنی به دستمایه بازی غرب و شرق در تغییرات پازل قدرت جهانی و به محل و موضوع مذاکره آنان تبدیل شود، تا آنجایی که در آخرین برگ از دفتر بازیخوردن ایران در چنین جمع هایی، می‌بینیم که، وقتی رهبران امریکا و روسیه دیروز (28 اسفند 1403) یک ساعت و نیم گپ و گفت تلفنی داشتند، تا موضوع اصلی گفتگوی خود یعنی تجاوز روسیه به اوکراین را حل و فصل کنند، موضوع ایران نیز، در حاشیه آن، به عنوان یکی از موضوعات گفتگو تبدیل شد، و این دو بیرحمانه به این جمعبندی می‌رسند که ایران را خلع سلاح کنند، چرا که «نباید موقعیت نابودی اسراییل را داشته باشد» [3]

چنین موضعگیری از ناحیه امریکا، که بارها از سوی مقامات بلندپایه ج.ا.ایران به عنوان « دشمن » خطاب شده و می‌شود، به نوعی طبیعی به نظر می‌رسد، اما اشتراک نظر ولادیمیر پوتین با دونالد ترامپ در این نقطه، نشان از همسویی کشوری با «دشمن» دارد که رهبران ایران مدعی روابط راهبردی و نزدیک با آنند! اما سوال اساسی اینجاست که اگر قرار بود که دشمن تاریخی چون روسیه، دوست راهبردی انگاشته، و در نظر گرفته شود، و تمام موازین اخلاقی، قانونی، عرف جهانی زیر پانهاده شود و با او در پرونده رسوای تجاوزش به اوکراین همراه شویم، کشوریکه در میانه همکاری تهران با خود در جنگ اوکراین، در پرونده جزایر ایرانی خلیج فارس، کنار زیاده خواهی امارات قرار گرفت، و در سوریه جاده صاف کن حمله اسراییل و جریان رادیکال مذهبی مورد حمایت ترکیه و اعراب در مقابل ایران بود، و در چنین بزنگاه خطرناکی هم، همسو با امریکا از خلع سلاح ایران می‌گوید، چرا باید شریک راهبردی ایران تلقی شود و رهبران ایران در سه سال گذشته سیاستی را در پیش می‌گرفتند که ایرانیان بهای سنگین نزدیکی با چنین بدعهد خیانت پیشه‌ایی را بپردازند؟! آیا روسیه در تاریخ ایران برای رهبران ما ناشناخته بود؟!

کشوریکه در بزنگاه خطر، با امریکا اشتراک نظر یافت، و از خلع سلاح ایران سخن میگوید و همنظر با امریکا، از «ستاندن موقعیت نابودی اسراییل از ایران» (بخوانیم خلع سلاح ایران در مقابل کل رقبای خود) سخن بگوید، که لازمه چنین ستاندنی، محدودسازی توان هسته‌ایی، موشکی و هرگونه نیروی نیابتی ایران در منطقه خواهد بود، در کجا باید با ایران همسویی میکرد؟!

تاریخ نشان میدهد که روس‌ها همیشه دشمن آزادی و پیشرفت و تمامیت ارضی ایران بوده‌اند، و امروز روس‌های خیانتکار، بعد از بهره‌مند شدن از نیابتی‌های ایران در یمن، لبنان، فلسطین و سوریه، و بهره‌گیری از فناوری موشکی و پهپادی ایران در تجاوز خود علیه مردم و خاک اوکراین، و بازی با کارت پروژه پرخرج و هزینه‌بر هسته‌ایی ایران، که هزینه‌هایش را مردم ایران بیشتر از دیگر دارندگان آن پرداختند، و بازی با این کارت، که مدت‌هاست در دست روس‌ها افتاده است، تا از آن بهره برده، و روابط خود را با غرب تنظیم کنند، و در این روزهای خطر نیز، سخن از همراهی با امریکا میگویند! که این سه امکان را از ایران ستانده، تا به قول دونالد ترامپ، در دیدار تاریخی اش با ولادیمیر زلنسکی، ایران نیز بدون هیچ کارتی، در مذاکرات منطقه‌ایی، جهانی و دوجانبه حاضر شده و تسلیم شرایط بیرحمانه نظام جدید قدرت در جهان شود، اگر قرار بود ایران به چنین سرانجامی مبتلا شود، چرا باید ج.ا.ایران در کنار متجاوز روس قرار می‌گرفت و می‌ماند، و هزینه‌های تجاوز او به مردم و خاک اوکراین را، ما ایرانیان می‎پرداختیم؟!

ایرانیان در سال 1403 در کنار پرداخت هزینه‌های تجاوز روسیه به اوکراین، هزینه‌های حمله حماس به اسراییل در 7 اکتبر 2023 را هم پرداختند، جنگی که اکنون یک سال و نیم از آن می‌گذرد، و تنها بهره‌مند اصلی آن جنگ، بنیامین نتانیاهو (راستگرای بیرحم اسراییلی) و ولادیمیر پوتین (متجاوز دیکتاتور) بودند، که چرخه کشتار و ویرانی آن، پایه های متزلزل حکومت نتانیاهو را در داخل اسراییل، و در برابر جناح میانه رو اسراییل محکم کرد، و به روسیه این امکان را داد تا جنگ باخته را با پیروزی‌هایی در سال 1403 به پایان برد، جنگی که حماس آنرا آغاز کرد، و تو گویی ماموریت داشت تا رفیق پوتین را از مرکز توجهات جهانی خارج کند، و کرد، اما سایه این جنگ خسارتبار و تباه کننده‌ی ملت‌ها و دولت‌ها، هرگز از سر مردم مظلوم منطقه برداشته نشده، و بلکه این روزها سخن از آغاز دور جدیدی از کشتار و ویرانی توسط نتانیاهو سر زبان هاست، و جا دارد که 7 اکتبر 2023 را روزی نحس برای خاورمیانه و ایران و بلکه جهان دانست، چرا که منطقه و جهان را در گرداب جنگ و بازی جنگ‌طلبان غرق کرد، که هر روز بر دامنه ویرانی و خسارت این جنگ افزوده میشود.

بدنبال حمله دیوانه وار، مشکوک، هالیوودی و احتمالا هدایت شده حماس (توفان الاقصی) به اسراییل، گرچه در ساعات اولیه پیروزی با حماس بود، و به کشتار صدها تن از مردم اسراییل انجامید، اما در چند ساعت بعد، ورق برگشت، و اکنون یکسال و نیم است، که ابتکار عمل دست نتانیاهو قراردارد، و چرخه کشتار چند ده هزار نفری از مردم مظلوم فلسطین، لبنان و... آغاز شده، و در این نبرد، ناخن‌های دفاعی که، به «عمق استراتژیک» دفاعی ایران تعبیر شده بودند، یک به یک چیده شدند، ناخن‌هایی که برای پاگیری هر کدام از آنها، ج.ا.ایران دهه‌ها تلاش، و ده‌ها میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده بود،

و اکنون نیز در ادامه آن، این روزها دونالد ترامپ (رئیس جمهور جدید امریکا)، کسی که از جنگ و نبرد گریزان بوده و هست، خود شخصا با ضعیف‌ترین ملت‌های خاورمیانه، یعنی یمنی‌ها جنگی را آغاز کرده، تا ناخن دیگری را از پنجه قدرتمندی که «محور مقاومت» نام گرفته، بچیند، و کار ناتمام اسراییل را، خود شخصا دنبال، و تمام کند.

 با خنثی شدن قدرت حماس، حزب الله، حزب بعث اسد (با همکاری ترکیه، قطر و...) در اثر حرکت اشتباه 7 اکتبر 2023، اکنون شیعیان زیدی موسوم به «حوثی» هم مورد حمله مستقیم امریکا قرار گرفته‌اند، تا جاپاهای تمدنی ایران در شام، عراق، یمن و... یک به یک، فدای سیاست اسراییل‌ستیزانه‌ایی افراطی شوند، که به حتم هرگز در حد و اندازه و ضرورتی نبود، که این مقدار ایران، ایرانیان و سرمایه‌هایش، هزینه آن شده، و به پای فلسطین قربانی شوند.

در این سال‌ها آنقدر در پای فلسطین پیاپی باختیم، که باخت دیگر به عادت روزانه ما تبدیل شده است، و در این روزهای آغاز جشن نوروز، خود را به سان آن نواب مسلمان هندی حاکم بر منطقه «اوده» [4] در فیلم «شطرنج بازان» [5] می‌بینم که در این شاهکار هنری، سازنده این فیلم فاخر، زندگی بازنده‌ایی را به تصویر کشید، که غرق در باخت‌های بزرگ مقابل دشمن بریتانیایی خود، همچنان دغدغه‌مند بازی‌های کودکانه و عادات ناشی از تخدیر شده‌گی خود، یعنی شطرنج بازی بود، تا مسیر نابودی خود و سرزمینش را نبیند، و در خیالات خام کودکانه خود، نادیده بگیرد، تا دره نابودی، برای برد در بازی شطرنج بماند، تا از صفحه بازی روزگار محو شود.

این روزها در دغدغه‌های بیمورد و با مورد، و جشن‌های عید و نیایش‌های ماه رمضان، تورم و گرانی، فساد و ناترازی، تحریم‌های کمرشکن، فساد و سقوط اخلاقی، ناشایسته سالاری و آنچه از این دست بر ما می‌رود، غرق شده‌ایم و برای قدرت اول منطقه شدن، در خیالات خام خود غرقیم، و از آنچه در انتظار ایران و ایرانیان است، سخت غافلیم، و تن به نابودی‌ها و ویرانی‌های پیاپی می‌دهیم، زنگ‌های خطر برای ایران و ایرانیان مدت‌هاست که به صدا درآمده، و در اینجا گوشی برای شنیدن و دست به کاری زدن نیست، و کسی نیست که برای ایران و ایرانیان دلسوزی کند، و به داد ایران برسد.

در چنین شرایطی است که با سال 1403 باید خداحافظی کرد، و به دامن سالِ تیره و تار 1404 خزید، در حالیکه ابرهای تیره جنگ و ویرانی، بر سر ایران و منطقه سایه افکنده است، و کشتاری کم سابقه [6] کلید خورده و جریان دارد. و این در حالیست که برخی از ما ایرانیان، وجود این روند را لازم هم می‌دانند و بر این نظرند که ایرانیان خود توان رها شدن از وضع موجود را ندارند، و چنان در چنبره جزایر مخرب قدرت در داخل ایران گرفتارند، که یک قدرت خارجی باید که به کمک آید، تا با زایش نظامی نو، ایرانیان را از این وضع اسفبار موجود نجات داده، و برخی بر این اعتقادند که در کوله سربازان خارجی رهایی را نباید جست، که نیست. برخی آنقدر خود را باخته و خنثی می‌بینند که به هر سناریویی حاضرند تن دهند تا فقط شرایط تحول یابد، و تغییر کند، و برایشان مهم نیست در پس این تغییر چه رخ خواهد داد، و در این میان اقلیتی را می‌توان دید که انگار ایران توپ بازی‌های آنان است، تا برای تحقق آرمان‌های ناروشن خود، ایران و ایرانیان را تا قتلگاه نابودی دنبال کرده و پیش برند و...

جای اصلاح و اصلاح طلبان در این بین خالیست، تا زایشی کنترل شده و تدریجی را راهبری کنند، تا ایران به دام افراط و تفریط نیفتاده، تاریخ دوباره و چندباره تکرار نشود. اصلاحات در ایران بیرحمانه و نابخردانه به پای پوپولیست‌های تندرو سر بریده شد، و خنثی گردید، تا عرصه‌داران صحنه سیاست ایران، در این پیچ‌های خطرناک تاریخی، افراطگرایانی در این و سو و آن سوی پیوستار جمعیتی ایران باشند، که اقلیتی ناچیز در هرم جمعیتی ایرانند، و آینده ایران را همین اقلیت‌های ناچیز، با این روند رقم خواهند زد، تا ایران هرگز، ایران مطلوب اکثریت ایرانیان نشود، و چرخه لزوم انقلاب و تغییر تحول، همیشه یقه ایران را در دست داشته و رها نکرده، و هر از چند سالی، ایرانیان را به خود مشغول داشته، و سرمایه‌های ایران را به نابودی برده و مستهلک نماید.  

این روزها ایرانیان در تفرقه کامل، با کمری خم از تحمل دهه‌ها تحریم کمرشکن، و فساد ناشی از آن و جدایی از جهانیان، به استقبال آینده‌ایی ناروشن می روند.

#نه_به_جنگ    #نه_به_جنگ_افروزی     #نه_به_کاسبان_جنگ

تماس تلفنی پوتین و ترامپ، و سیم تلفنی که بر گردن کشورهای مورد مذاکره در این تماس افتاد

[1] - ایرانیان برای 12 ماه سال، 15 جشن متفاوت داشتند، و آنرا با شادی همراهی می کردند. جشن های نوروز، مهرگان، سده، سپندارمزگان و... از آن جمله اند

[2] - که توگویی که اسراییل اولین و آخرین متجاوز به حقوق، و مرزهای سرزمینی آدمیان در روی زمین بوده و هست

[3] - روزنو :کاخ سفید در خصوص گفت و گوی تلفنی ترامپ و پوتین بیانیه ای منتشر کرد. در این بیانیه از توافق رهبران دو کشور مبنی بر توقف حمله به زیر ساخت های روسیه و اوکراین خبر داده شده است. همچنین ادعا شده پوتین و ترامپ اعلام کرده اند ایران هرگز نباید در موقعیت نابودی اسرائیل باشد! درباره این بخش هنوز کاخ کرملین بیانیه ای صادر نکرده است.

[4] - اوده  منطقه‌ای تاریخی به مرکزیت فیض‌آباد در شمال هند است این منطقه در ایالت اوتار پرادش واقع است که حکومت اوده در سال‌های ۱۷۷۲ تا ۱۸۵۸ میلادی در آن حکم‌رانی می‌کرده است زبان مردم این منطقه هندوستانی، زبان هندی و زبان اردو است.

[5] - شطرنج‌بازان فیلمی از سینمای هند ساختهٔ کارگردان بنگالی ساتیاجیت رای، بر اساس داستان کوتاهی از منشی پریم‌چند به همین نام، که در سال ۱۹۷۷ میلادی منتشر شد امجد خان در نقش واجد علی شاه، پادشاه اوده در این فیلم حضور دارد. همچنین بازیگران برجسته‌ای نظیر سانجیو کومار، سعید جعفری، شبانه اعظمی و ریچارد اتنبرا در آن بازی کرده‌اند. اتفاقات فیلم در ۱۸۵۶ میلادی واقع شده، زندگی و آداب‌ورسوم قرن ۱۹ شبه‌جزیزهٔ هند در آستانهٔ شورش‌های سال ۱۸۵۷ میلادی در این سرزمین را نشان می‌دهد. تمرکز فیلم بر سیاست‌های توسعه‌طلبانهٔ استعماری کمپانی هند شرقی بریتانیا می‌باشد. این اثر سینمایی برای بهترین فیلم خارجی‌زبان در پنجاه و یکمین دوره جوایز اسکار، پیشنهاد اما نامزد نشد.

[6] - به غیر از کشتاری که از فلسطینی ها در غزه می شود، که در یک قلم آن در یک روز نزدیک به پانصد نفر در اثر بمباران غزه کشته شدند، و تو گویی گشتار فلسطینیان به یک امر عادی تبدیل شده است، دیگر تنها رقم کشته هاست که گفته می شود و همه از کنار آن رد می شوند. البته چنین کشتاری خاموش در ایران نیز جریان دارد، که رسانه ایی نمی شود، چرا که رقم کشتاری که از تصادفات رانندگی، آلودگی هوا، سرطان و... کمتر از کشتار جنگ غزه نیست.

فرصت‌های تاریخی ایرانیان، یکی از پس دیگری گذشت، و رفت، تا به اینجا برسیم که، آه حسرت‌ِ آرزوهای بر باد رفته‌مان به هوا رود، سال 1403 هم به روزمرگی‌های پیشین، گذشت، به سان همان سال‌های خسارتبارِ دیگری که در راهبرد «از این ستون به آن ستون فرج است»، تعریف‌شان کرده‌ بودیم، و دارد می‌گذرد؛ اما قفل‌ها همچنان بسته نگه داشته شدند، تا امیدی زنده نشود، توگویی کلیدداران این فضای بسته، می‌خواهند کلیدداری جهنم خودساخته را، هردم به رخِ به تنگ آمدگان بکشند، و عقده‌ی حقارتی که با این زجر دادن‌های جمعی هم، باز نمی‌شود، و رهای‌شان نمی‌کند، و هرچه از این‌ جام زهر می‌نوشانند، انگار بر این زجردادن‌ها، تشنه‌ترشان می‌کند.

 آخرین روزها، آخرین نفس‌ها، می‌آیند و می‌روند. فرصت‌هایی که شاید دیگر تکرار ناشدنی‌اند، که گذشت آنان، در تکرارِ درجا زدن‌های‌مان، دیگر عادی شده‌اند، مثل بیماران در انتظار مرگ، که برای رفتن، روزشماری می‌کنند. برف مرگ بر صورتمان نشسته، زنده زنده، مردن خود را، وجب به وجب روی تن خود، که هرچه بیشتر سرد می شود، دنبال کرده، پیشرفتش را حساب می‌کنیم.

سنگینی آوارِ کارهای نکرده، پروژه‌های عقب افتاده، زخم‌های بازِ از تیمار مانده، آروزهای به دل نشسته و ماسیده، شراب‌های ننوشیده در رگ تاک‌ها، که ماندند و خشکیدند، و در هیزمِ آتش خشمِ باغبان، در انتظار ریختن به کوره‌های‌اند، که برای سوختن اجسادمان فراهم ‌شده‌اند و... ما را هر دم آزار می دهد.

و این آوارها، هر روز سنگین‌تر از دیروز، شانه‌های شیرمردان و شیرزنان‌مان را زیر بار پهن‌پیکر و سنگین خود خم می‌کند، تا بزرگمردی در توبره این سرزمین نماند، که پیروز از میدانی برون آید، و شادی را در دل ما زنده نگه دارد، همان چیزی که ما را از همسایگان صحرانشین خود، دگرگونه می‌نمود.

 تو گوییکه زهر دردناک غمِ صحرانشینی خود را چنان در تن ما ترزیق کردند، و آنقدر ما را در حفره‌های آتشینِ غم فرو بردند، که انگار ما از ازل تا ابد، با شادی، بیگانه بودیم، و زمینِ صافِ شادیِ خود را، به فراموشی برده‌ایم، و در برهوت ریگزارهای غم چنان غرق‌مان کرده‌اند، که نوای غم، سازگارترین نوحه‌گری در مذاق حال‌مان شده است. انگار نه انگار که این مردم روزگاری، هر ماه جشنی چون مهرگان، سده، سپندارمزگان و... داشتند، و به نیایش و پایکوبی برمی‌خاستند، و در ترنم و شادی‌اش می‌رقصیدند!

اما نوروز، که از ستبرترین خاکریزهای فرهنگ ماست، در راه، و در این نزدیکی هاست، در حالیکه دیگر نه آرزوی نو شدن این روزها را دارم، نه ماه‌ها و نه سال‌های نو دیگری را، چراکه هر روز دریغ از دیروز، و هر سال و ماه دریغ از سال و ماه پیشین؛ در سراشیبی‌ها، غلت‌زنان، با سرعتی باورنکردنی، که شاید از سرعت همسایگان در جهتی مخالف، بیشتر هم به نظر می‌آید، تو گویی ما را به سمت دره‌های نابودی می‌برند.

 به سان تابوتی شده ایم که با هر قدم به پیش، به چاله‌ایی نزدیک می‌شود، که ترتیبِ پوسیدن‌مان را در آن داده‌اند؛ چگونه بر این قدم‌های به پیش رونده، باید شاد بود، در حالیکه چشم چغدها در مسیر گورستان، ما را چنان دنبال می‌کند، که تو گویی، همه، هرچه داشتند را به کناری نهاده، خود را به فراموشی سپرده، و تنها به تشییع این پیکرِ مجروح، به تماشا نشسته اند، تا چون دخترکان ناخواسته زاییده شده، زنده زنده در گورمان ببینند.

نحسی دور شدن از آدمیت، چنان دامنگیر و دست و پاگیرمان شده است که، نه داشته‌های‌مان را بتوانیم ببینم، نه زیبایی قبایی که بر تن‌مان زار می‌زند، اما زیباست، و نه هرآنچه از زیبایی‌ها، برای این روزهای سخت اندوختیم، و یا واهشته‌هایی که به ارث برده‌ایم، و باید بگویم که در میان تمام خوبی‌ها و بدی‌های‌مان، مثل باتلاقی به ژرفای نابودی، فرو می‌رویم.

دست‌های چنین باغبانی اِفلیج باد، که چنین کاشت، و چنین داشت، که بدین برداشت ختم شود. تو گویی هیچ خدایی بر این مردم، خدایی نکرد، و هیچ مادری نبود که بر این بیمار در خانه‌ی غم فرو رفته و ویران شده، پرستار باشد. همسایگان خود را به خواب زدند، تا شاید از این همسایه‌ی رشک‌ برانگیز و زیبای خود رها شوند، تو گویی همه خود را به ندیدن و نشنیدن زدند، تا این کاروان، تا مرگ، بی هیچ درنگی بتازد.

یا اینکه گوش، چشم و دماغ کاروان‌‌سالاران را به سان اجساد از پنبه پر کردند، تا هیچ نبیند و نشنود و نبوید، و بر این بدن حسی نه وارد شود و نه خارج، بی‌ هیچ ارتباطی با بیرون، راه گور را در حالتی پر از مستی و ناهوشیاری، به سان مردار شدگان، خود با پای خود بپیماید.

محسن جان! [1]

در این نوروزگاه باستانی، دست به قلم شو، و باز برایم بنویس، به رسم نامه نگاری های دوره جنگ [2] از حال و روزتان بگو؛ نامه هایت از منطقه جنگی بوی دردُ تنهایی [3] می داد، اما مملو از غرور، و شورِ حضورِ در روند دفاع از این آب و خاک بود، و روایتگر حال و هوای مبارزه با متجاوزینی بود، که تا عمق خاک کشور ما نفوذ کرده، و گردِ جنایت، کشتار و غارت را بر در و دیوار شهر و دیارمان نشانده بودند؛

کاش نامه هایت را نگه می داشتم، اسناد زنده این جنگ خسارتبار بودند؛ نامه هایی که تو و دوستانت در سنگرهای کشتن و کشته شدن، در آن هنگامه های هشت سال جنگِ خسارتبار (1359-1367)، به گاه مصاف با خصم می نگاشتید، از به نفس نفس افتادن تان، آنگاه که درد، سینه و گلوی تان را می فشرد و... سخن می گفتید، و روایتگر توفانِ مرگ، غارت و چپاول جان ها بودید، در حالی که زندگی نیز در عمق کلماتش موج می زد.

محسن جان!

یادت هست، هر ساله، به رسم برنامه و طرح های معمولِ این جنگ طولانی و خانمان برانداز، فرماندهان میدان، صحنه ی نبردی آخر سالی را طراحی، و در این روزها به اجرا می گذاشتند، به سانِ کسانی که می خواهند یک سال بی تحرکیِ خود را، با حرکتی نسبتا دندانگیر در این آخرین روزهای پایانی سال، به پایان برند، تا از اعتراضِ مافوق خود در امان باشند، و کاری در پرونده ی عملکرد خود درج، و لابد بگویند ما هم کاری کردیم! 

و این چنین بود که همواره نوروز در صحنه رد و بدل شدن، و در هنگامه ی چکاچک شمشیرهای خونین، در میانه ی نبردی خونبار و تن به تن، در پایان هر سال، خود را به ما می رساند، و ساعتِ تحویل هر سال، از ورود به سالی نو خبر می داد، که از این نبرد جاری باید فارغ شد، و به انتظار آغاز نبردی دیگر در انتهای سالی دیگر نشست که در پیش است، و باز روز از نو، و روزگار از نو؛

جبهه ها غرق در توفانِ غارتِ جان و تن انسان هایی بود، که مقابل هم صف کشیده، و تمام همت و توان خود را صرف کشتار از همدیگر می کردند، نوروز در چنین حالی می آمد، که ما، در میانه ی لُجه ی خون گیر و گرفتار بودیم، و کم اعتنا به همه چیز، با نوروز نیز مواجهه ایی از سر بی حوصلگی، و به سانِ میهمانی ناخوانده داشتیم، که می آمد و می رفت؛ در این روزهایِ پیش و پسِ نوروز، فشار دشمن آنقدر زیاد بود که تو گویی انگار می خواست کمر مان را، در همین هنگامه ی نوروز بشکند، و ما برای ماندن، برای فراموش نشدن، برای بقا، مبارزه ایی سخت و بی پایان را در همین روزهای پیش و پسِ نوروز پی می گرفتیم.

جنگ با ما چنان کرده بود که همه چیزمان را، حتی لزوم حفظ جان مان، و امکان نابودی مان را، آرزوهای زندگی مان را، آرمان های خانوادگی مان را و... همه چیز را به فراموشی سپرده، و در پسِ دهلیز خونبار جنگ، پشت سر نهاده، با همه ی انرژی و توان به میدان آمده، تا ببینیم در این آوردگاه جنگ، کارمان به کجا می کشد، و صحنه ی جنگ چگونه رقم خواهد خورد.

 در آن روزها تنها به پیروزی نظامی خود می اندیشیدیم، به تسخیر وجب به وجب سرزمینی که، در آن سوی خاکریزهای دشمن، زیر قدم های ناپاک آنان، جا مانده بود، یا حفظ زمین هایی که دشمن را در طمع تسخیرش به اینجا کشانده، و اینک زیر پای ما قرار داشت؛ و این خاک تجسم ناموس، و حفظش، هدف والای مان شده بود، و ما را مملو از غیرتی می کرد، که تمام همتش در حفظ ایران، و همین آب و خاک، خلاصه می شد، و بیش از این، همه چیز را به فراموشی سپرده بودیم.

محسن جان!

تو را مرگی از این دست، و در میانه ی چنین میدانِ مخوفی، در ربود، و آن روزها، در پایان سال 1365 دیگر نبودی که ببینی داداش سید علی از شاهرود برایم نامه ایی نوشت که "در برنامه های نوروزی امسال تلویزیون، علاوه بر کارتن معاون کلانتر که پشت ستاره حلبی اش قلبی از طلا داره، کارتن پروفسور بالتازار، تنسی تاکسیدو و چاملی، گالیور، رابین هود، پینوکیو و...، کلی برنامه های شاد و زیبای دیگر را هم، به برنامه کودک و نوجوان اضافه کرده اند، جات خالی ...." [4]

او وقتی از چنین خبری برایم می نوشت، می دانست که چقدر صفحه ی جذاب و جادویی تلویزیون، قلب مرا در ربوده، و به تسخیر خود درآورده است، که در این هنگامه ی نبرد هم، باز دلم پیشِ نشستن مقابل تلویزیون، و غرق شدن در این برنامه ها مانده است، و همین را دستمایه ی طنزی زیبا قرار داده، و احساس نیازم به این تفریحات کودکانه را، در این نامه، که در آن هنگامه ی جنگ به دستم می رسید، به بادِ طنز و شوخی های شاد و مفرح و ظریف خود گرفته بود، او می توانست چهره حریص و پر از حسرت مرا، به هنگام دریافت خبرِ پخش این برنامه ها، در ذهن خود به تصویر کشیده، و نادیده، کلی به حال و روزم، به هنگام شنیدن این خبر، بخندند و بخنداند.

واقعا هم در آن هنگامه ی جنگ، که خود فیلمی واقعی و مستند از تقاطع حوادثی خونبار و مکرر، با مشخصه های عشق، درام، تراژدی، عمق، معنا، خطر، هیجان و... بود، دلم باز هوای این داستان ها، و زیبایی این فیلم های کارتونی و انیمیشن های جذاب و پر معنا و مفهوم را می کرد، که بارها و بارها کودکانه با ما سخن گفته بودند و آنرا بر صفحه سیاه و سفید تلویزیون توشیبای کوچک، و چهارده اینچ سرخ رنگمان دیده، و دنبال کرده و لذت برده بودم،

بارها شاهد عملیات ریاضی آقای "ووپی" بر تخته سیاه جادویی اش بودم، که آن را از کمد ابزار خود بیرون می کشید، و به آسانی مشکل لاینحلی را با فرمول های ریاضی حل، و گره گشایی می نمود و..، و یا پروفسور بالتازار که به آسانی ابزاری را برای حل مشکلی اختراع می کرد، و ما انگار چنین موجوداتی را در قاموس جامعه ی خود نداشتیم که از کلاف سر در گم این جنگ لعنتی، شاید بتواند گره گشایی کنند، به قول استاد فردین مهاجر شیروانی (صاحب کتاب خیام و عقاب الموت)، ما در این زمان نه (احمد) قوام (السلطنه) [5] داشته و داریم، و نه (دکتر محمد) مصدق [6] ، پس در قحط الرجالِ گره گشایی مشکلات کشور، بهتر است دست به عصا حرکت کنیم، تا طعمه ابن الوقت های داخلی و خارجی به کمین نشسته در منطقه نشویم.

محسن!

داداش سید علی می دانست، که حتی در آن هنگامه های جنگِ واقعی و جانسوز نیز، باز دلم مجذوب داستان نبرد افسانه ایی "رابین هود" [7] با دیکتاتور زمانه اش "پرنس جان" است، همان قهرمان آزادیبخشِ مقیم جنگل های "شِروود"، که با کیاستی مثال زدنی، با چند همکارِ همراه و همدل، به دست پنجه ی تدبیر، پنجه در پنجه دشمن مسلط و محافظانِ فربه و پرتعداد و اعوان و انصارش انداخت، تا نجاتبخش مردم خود شود، که در شرایط حاکمیت دیکتاتوری خودخواه، متکبر و حسود گرفتار آمده بودند، و به فقر و نداری، و ظلمی پایدار و بی پایان مبتلا شده، و ذیل این شرایط زندگی می کردند؛

مردمی که در لجنزار حکمرانی دیکتاتوری گیر کرده بودند، و زیر ضربات پوتین پاسداران تنومندِ شاخدار و بی شاخِ ترسناکِ این نظام مستبدانه، در عذابی بی پایان گرفتار آمده بودند، مامورانی که از این مردم بودند، اما نسبت به حال و روز آنان بی اعتنا، و وجه همت خود را سرفرازی و سلطه بیش از پیش دیکتاتور قرار دادند، و حقوق و شرایط غمبار مردم خود را به فراموشی سپرده، و در نبرد با مخالفین، سرها پایین، و بی توجه به همه چیز، به سوی مدافعان حقوق مردم، هجوم می بردند،

و در این هجوم نابخردانه ی ناشی از بی فکری و به فراموشی سپردنِ از مردم بودن، و تعهد برای دفاع از مردم، حتی پرنس جان را هم از خسارت اعمال خود بی نصیب نمی گذاشتند، و در جریان تعقیب مبارزین، خاک اردوگاه و خیمه و خرگاه دیکتاتور را نیز، به توبره ندانمکاری های خود می کشیدند، و خسارت نبرد آنان به خودِ پرنس جان، گاه از خساراتِ حمله رابین هود و یارانش نیز بیشتر بود، در حالی که سرسختانه می خواستند از کاخ، قانون و سیستم مخوفِ حکمرانی پرنس جان حفاظت کنند،

و هدف آنان این بود که پرنس جان فرصت و توان تجمیع و تمرکز تمام قدرت و ثروت جامعه را در ذیل حاکمیت خود، بیش از پیش بیابد، از این رو مثل جارو برقی، به بهانه های مختلف، جیب این مردم را از تمام داشته های شان، می روبیدند، و به هر نحو ممکن، داروغه ی ناتینگهام با مالیات های سنگین و جور واجورش جیب ملت را از ثروت تهی می کرد، تا بر قدرت مطلقه، و ثروت بی حد و حساب پرنس جان، هر لحظه بیفزاید، تا او بر تخت قدرت، با شوکت و اقتداری بیش از پیش بنشیند، و برایشان مهم نبود، در این بین، چه بر سر این مردم خواهد آمد و...، پرنس جان و همراهانش چنان دچار شهوت قدرت و ثروت شده بودند که به هیچ چیزی جز آن نمی اندیشیدند.

آری محسن جان!

به رغم گیر کردن در آن شرایط سختِ جنگی، که به قول همرزمان، دوستانِ رزمنده، زنده، عمودی و ایستاده به جبهه می آمدند، و در عددی پرشمار، چون تو، مرده، و با تابوت های پرچمپیچ، افقی به پشت جبهه ها باز گردانده می شدند، باز در همین حال، دلم هوای دیدن کارتن انیمیشن"گالیور" [8] را می کرد، جوانِ نیک سرشتی که باید می بود تا ما را از آدم بدهای روزگار خود نجات دهد، و نقشه های آنان را علیه ما نقش بر آب کند و... اما ما آدم کوتوله های جنگجو، و غرق در حوادثِ خونبارِ دهه ی 60 کشورمان، گالیوری نداشتیم، تا ما را از زیر بار سنگین کشتار و جنایت مداوم نجات دهد، و گویا خود، نقشدار قهرمانان کوتوله ی داستان گالیور، در جنگی خسارتبار و بی پایان، برای سال ها رها شده، و نقش آفرینی می کردیم.

محسن جان!

یادت هست ما هم عید نوروز را در میانه های آتش آن جنگ و کشتار، چگونه گرامی می داشتیم؟ در حالی که شاید هرگز نمی دانستیم و تصور هم نمی کردیم که نوروز چقدر مهم و اساسی است، که شاید حفظ این میراث ماندگار و دیرپای در فرهنگ و تمدن ایرانی، به سان حفظ خاک ایران، مهم باشد، این روزها از متفکری دردآشنا، که دردِ ایران و حراست از مرزهای فرهنگی و تمدنی آن را دارد، می شنومم که : "ایرانیان تا روزی که بتوانند نوروز را برای خود حفظ و نگهداری کنند، ایرانی خواهند ماند، و ایران نیز ماندگار است؛ این تز خیام، فردوسی، زرتشت، مزدک و مانی است." [9]

و تو شاهد بودی که نوروز چنان در جان و تن ما رزم آوران صحنه ی جنگ نیز جای داشت، که در میانه های آن هنگامه ی آتش و خون و فراموشی ها نیز، اگر نیم لحظه ایی به گاه نوروز دست می داد، با جمع کردن آیتم هایی از هفت "سین" های مرسوم (سیر، سرکه، سکه، سبزه، سنجد و...)، و یا "سین" های من درآوردی و دم دست جنگی (مثل سلاح، سیم چین، سینه بند خشاب، سیمینوف! و...) گرامی اش می داشتیم، و سفره هفت سینی را، به یاد سفره های پربرکت نوروز مادرم می چیدیم، که همواره آنرا از مدت ها قبل تدارک می دید، و در بهترین و بزرگترین اتاق خانه امان می چید، و نوروز را در شان بزرگی خود، و میهمانانش، بزرگ می داشت.

و یا در حالی که در شعله های غارت جان ها، که در میان لوُچ های خونین نیزارهای میان بصره و خرمشهر، پای در گِلِ نبرد با متجاوزین به خاک وطن داشتیم، نیم نگاهی هم به نوروز می انداختیم، تا حتی با خواندن دعای تحویل سال هم که شده، از نوروز یاد کرده، و حتی در میدان جنگ نیز زنده اش بداریم،

تو گویی ناخودآگاه می دانستیم، که همانقدر که حفظ مرزهای سرزمینی مان مهم است، حفظ مرزهای فرهنگی و تمدنی آن نیز مهم، و در موجودیت ما ایرانیان کارساز بوده، و خواهد بود، و اکنون بعد از گذشت سال هاست که می فهمم، اگر کمی به آنچه که در تاریخ خود، بدان مبتلا شده ایم هم احاطه پیدا می کردیم، می دیدیم و می فهمیدیم که گاه سرزمین ایران هم تماما بر بادِ خزان چپاولِ متجاوزینِ به آن رفته، اما فرهنگِ اصیل این ملت، توانسته است آنان را از نابودی و محو کامل توسط دشمن باز داشته، و تداومش را تضمین نماید،

همانگونه که ایران یکسره در هجومِ اسکندر مقدونی، اعراب، چنگیز و...، بارها و بارها شخم زده شد و به تسخیر کامل در آمد، اما در عین حال حفظ هم شد، و یگانه منجی این ملت و این سرزمین، عمدتا همین فرهنگ و تمدن ایرانی بود، که ایرانِ به تسخیر در آمده را، دوباره به آغوش ایرانیان بازگرداند، و تا کنون حفظ کرده است.

محسن جان!

امروز دیگر می دانم که نوروز یکی از شاخصه های مهم بازمانده از فرهنگ ایرانیت و تمدن شکوهمند ایرانی است، و در بُود نوروز است که ایران هم زنده خواهد ماند، و آنگاه که دشمن، نوروز و فرهنگ غنی آنرا از ما ایرانیان گرفت، باید دانست که دیگر ایرانی نیز در کار نخواهد بود. آن روز دیگر ایران نیز از دست رفته، و از صفحه روزگار پاک شده است، هر چند مقداری از سرزمین و آدم هایش باقی بمانند، اما دیگر نه آن سرزمین ایران است، نه آن مردم، بدون فرهنگ ایرانی، ایرانی خواهند ماند.

محسن جان بنویس!

تو هم برایم بنویس، به رسم نامه نگاری های دوره ی جنگ، سکوت خود را بشکن، بنویس که این فرهنگ، این تمدن، این مردم، و این سرزمین لایق مرگ و نابودی، فقر و دیکتاتوری نیستند، بنویس که ایران را نباید به زندانی بزرگ برای ایرانیان تبدیل کرد، بنویس که ایرانِ آزاد و واجد تمدن و فرهنگ ایرانی، ایدال تو نیز بوده و هست، و ایران فاقدِ فرهنگِ ایرانیت، دیگر خانه ما، و شایسته ی ایرانیان نخواهد بود، بنویس که تو هم غرق در فکر آرمانِ مقدسِ حفظ ایران بودی، و در همان حال و هوا جان دادی، تا این سرزمین، با فرهنگ و تمدنش، یکجا حفظ شوند، بنویس که نابودگران فرهنگ و تمدن ایران، با متجاوزان به خاک آن تفاوتی ندارند، هر دو دشمنان ایران و ایرانیان هستند.

بنویس آنگاه که گلوله ی داغ و درشت و بُرَنده خصم، رگ های گردنت را پاره، و خون را در گلوی نازنینت جاری نمود، و نای مملو از نفس های پر قوتِ هجومت بر دشمن، را بند آورد، تا نای و توان تو را، برای حمله بر دشمن، از تو بستاند، باز تو در آرزو و سودای آزادی ایران بودی، هنگامی که پشت به شهر مهران، و رو به بلندی های غرورآفرین قلاویزان ش، ایستاده و در حال هجوم به دشمن، جان برای آزادی خاک وطن می سپردی، در آرزوی رهایی آن، از وجود اشغالگران بیگانه ایی بودی، که کمر به نابودی ایران، و تمدن و فرهنگش، در تکرار قادسیه ایی [10] دیگر بسته بودند.

بنویس برادر، برایم باز بنویس، از دغدغه هایت بنویس.

دلتنگت مصطفی،

6 فروردین 1403 خورشیدی،

[1] - شهید سید محسن مصطفوی، متولد 1347 که در زمان شهادت در میانه های سال 1365 در نبرد مهران، چهل روز پیش از عملیات بازپس گیری مجدد شهر مهران در استان ایلام، در عملیات کربلای 1، تنها 17 سال سن داشت، و در کمین دشمن گرفتار شدند، و یک گروهان کامل از گردان کربلا، اعزامی از شاهرود، در این حمله، که ناشی از اطلاع دشمن از زمان و مکان حمله بود، کشته و اسیر شدند، تا ایرانیان بار دیگر، طعم خیانت فرزندان خود را، در نبردی دیگر با خصم متجاوز، حس و درک کنند، طعم خیانت ستون پنجم دشمن، کسانی که همواره در تاریخ تجاوز به این آب و خاک، در کنار مهاجمان و متجاوزین به خاک میهن قرار می گیرند، و مدافعان هموطن خود را در همراهی با دشمن، طعمه گازانبر خیانت خودی، و کینه خصم متجاوز می کنند. 

[2] - در زمان جنگ خسارتبار هست ساله، پوشش سیستم تلفن خط ثابت در سطح کشور بسیار ناچیز بود، تلفن همراه که هرگز وجود نداشت، و هرگز از این سیستم های ارتباط جمعی کنونی، همچون فضای مجازی که ایرانیان را با خود، و جهانیان مرتبط کرده است، خبر و اثری نبود، ارتباط رزمندگان با خانواده های شان، تنها با نامه ایی میسر می شد، که در شرایط عادی جنگ، بعد از چندین روز، به دست دریافت کنندگانش می رسید. نامه مهمترین وسیله ی ارتباطی خانواده ها با رزمندگان، و بلعکس بود. 

[3] - ما در این نبرد هشت ساله که در جبهه ایی طولانی و چند صد کیلومتری، در مقابل دشمن قرار گرفته بودیم، همواره دچار نوعی احساس کمبود نیرو بودیم، و بار سنگین این دفاع و حمله، بر دوش درصد کمی از مردم ایران بود، که در جنگ حضور می یافتند، و به نوعی احساس تنهایی و البته واقعیت کمبود نیرو در نبرد با دشمن دچار بودیم، لذا در سخن رزمندگان، و مصاحبه ها و نامه های شان، همواره دعوت از هموطنان برای حضور در جبهه ها موج می زد.

[4] - وقتی در سال 1364 پای در صحنه جنگ گذاشتم دانش آموز مقطع راهنمایی بودم و تنها 15 سال سن داشتم و واقعا هنوز برنامه کودک و نوجوان تلویزیون بهترین برنامه مناسب سن و سال خود یافته بودم، و به جز فیلم های سینمایی، که هر شب جمعه یک فیلم سهم تمام مردم ایران از دنیای هنر هفتم بود، که آن را هم در آخرین ساعات شب، هر هفته یک بار تلویزیون می گذاشت، سریال های انیمیشن مثل سندباد، پینوکیو، پلنگ صورتی، یوگی و دوستان، تام و جری و... ما را جلوی تلویزیون میخکوب و مقیدمان می کرد، تا قسمت به قسمت آن را پیگیری و دنبال کنیم. 

[5] - قوام به عنوان یکی از کاردانان سیاست خارجی، و مذاکره کننده ایی قهار در تاریخ سیاست خارجی ایران ثبت و شناخته می شود، که در جریان اشغال ایران توسط روس های متجاوز، نقش آفرینی موثری کرد. احمد قوام (۸ دی ۱۲۵۶– ۲۸ تیر ۱۳۳۴) سیاستمدار ایرانی بود که در ایران قاجاری و پهلوی از ۱۳۰۰ تا ۱۳۳۱ پنج بار به ‌عنوان نخست‌وزیر ایران، کرسی سیاست کشور را عهده دار گردید.

[6] - سیاستمدار ایرانی که در ارتباط با دو معضل همیشگی استبداد داخلی و سلطه خارجی، به خصوص شق دوم معضلات ایران، اقدامات اساسی داشت، و به عنوان رهبر خیزش ملی شدن صنعت نفت ایران، مورد کینه بدخواهان داخلی، و دست های خارجی قرار گرفت، و در انتهای عمر در گازانبر استبداد داخلی و دست های مرموز خارجی و اعوان و انصارش، در حصری طولانی گرفتار، و تا پایان عمر در حصر باقی ماند و جان فدای ایران و ایرانیان کرد.

[7] - رابین هود Robin Hood انیمیشنی آمریکایی محصول سال ۱۹۷۳ کمپانی والت دیزنی است. این انیمیشن ابتدا در ۸ نوامبر ۱۹۷۳ در ایالات متحدهٔ آمریکا انتشار یافت. داستان این پویانمایی بر اساس افسانهٔ رابین‌هود و خصوصیت انسان‌نماییِ حیوانات ساخته شده‌است.

[8] - ماجراهای گالیور مجموعهٔ کارتونی است که در سال ۱۹۶۸ توسط یک شرکت آمریکایی تولید شد. این مجموعه بر اساس یک رمان به نام سفرهای گالیور نوشتهٔ جاناتان سویفت نویسندهٔ ایرلندی تهیه گردید.

[9] - استاد فردین مهاجر شیروانی، صاحب کتاب "خیام و عقاب الموت" هستند

[10] - صدام در هنگام آغاز حمله به ایران، در سال 1359 وعده تکرار پیروزی نبرد قادسیه را به دشمنان ایران داد، نبرد قادسیه یا "معركة القادسية" نبردی است که در شوال سال ۱۵ هجری قمری برابر با نوامبر ۶۳۶ میلادی میان سپاه خلافت راشدین به فرماندهی سعد بن ابی وقاص و سپاه ساسانی به فرماندهی رستم فرخزاد در ناحیهٔ قادسیه در سرزمین پارس، در عراق کنونی رخ داد و مسلمانان مهاجم پس از چهار روز نبرد سخت و شدید توانستند در مقابل سپاه ساسانی پیروز شوند و قادسیه آغازگر سقوط های پی در پی، و تحت سلطه در آمدن سرزمین ایران، برای سده ها به دست اعراب گردید.