این یک پدیده روانشناختی – اجتماعی جهانی است، که انگار نه جهان اول می شناسد و نه جهان سوم، که هر دو جامعه به اصطلاح پیشرفته و عقب مانده به آن مبتلایند، و آن این که مردم حافظه تاریخی خود را گاه در مواقع حساسِ انتخاب انگار به فراموشی سپرده و یا به کناری گذارده و اقدام می کنند، و انتخابی می کنند که در گذشته آن را امتحان کرده و خساراتش را به عینه دیده اند.

جهان در آستانه ورود به قرن بیست و یکم بود که بشر خسته از جنگ های خونین، چالش های بی پایان، درگیری های ویرانگر، رقابت های بچه گانه بر سر توسعه طلبی های نژادی و سرزمینی و... خود را آماده می کرد تا در یک تحول تاریخِ سده ها، نوع دیگری از زندگی و انسانی شدن را بعد از یک قرن جنگ و کشتار و بی رحمی (قرن بیستم) در قرن جدید (قرن بیست و یکم) آغاز و حس کند، به خصوص این که از دو ابرقدرت آن روز یکی (شوروی) صحنه را خالی کرده بود و باقی مانده (امریکا) هم قاعدتا دیگر به جنگی نیاز نداشت زیراکه رقیبش، خود فروپاشیده بود و لذا سخن از عدم لزوم ساختاری های نظامی همچون ناتو بود.

"متوجه شدم که فضای مجازی می‌تواند دین و اسلام را از بیخ ریشه کن کند و چنین قدرتی را دارد. بدحجابی بد است اما فضای مجازی صدبرابر بدتر است. امروز فضای مجازی در منکرات در اولویت قرار دارد و حتی موضوع انتخابات و حجاب در اولویت‌های دوم و سوم قرار دارد" [1]

اما براستی این "فضای مجازی" چیست و چه تعریفی دارد که اینچنین با او نامهربانانه سخن گفته و از آن کینه بروز می دهیم: [2]

 "مجموعه ای از ارتباطات درونی انسان ها از طریق رایانه و وسایل مخابراتی بدون در نظر گرفتن جغرافیای فیزیکی است"

"محیط الکترونیکی واقعی است که ارتباطات انسانی به شیوه ای سریع، فراتر از مرزهای جغرافیایی و یا ابزار خاص، خود، در آن زنده و مستقیم روی می دهد. فضای مجازی را مي توان براي توصيف تمام انواع منابع اطلاعاتی موجود شده از طريق شبکه های رايانه ای به کار برد، در حقيقت فضای مجازی نوع متفاوتی از واقعيت مجازی و ديجيتالی است که توسط شبکه های رايانه ای همپيوند تامين می شود که با اندکی مسامحه می توان آن را مترادف با شبکه جهانی اينترنت دانست"

"فضای مجازی در هر تعبيری و با هر تعريفی، قلمرويی وسيع، بديع و بکر است که براي ساکنان خود امکانات، آزادی ها، فرصت ها، دلهره ها، آسيب ها و محدوديت های نوينی را به همراه دارد"

آنچه از تعاریف مذکور بر می آید فضای مجازی ایجاد کننده "امکانات"، "محیط الکترونیکی"، "مجموعه ایی از ارتباطات" و... است که بنیاد یک ارتباط تسهیل شده، سریع، آزاد انسانی را از طریق بستر امکانات فنی ایجاد می کند و به زبان دیگر "تنها یک امکان فنی برای ارتباط" است که می تواند روابط انسان ها را خارج از مرزهای غیر واقعی بین انسان ها (سیاسی) فراهم نماید؛ پس می توان گفت یک وسیله است؛ مثل وسایل دیگری که بشر برای راحتی و تسهیل و پیشبرد امور خود ابداع کرده است.

اما ابزار دست ساز بشری همیشه مثل یک تیغ دولبه اند و اگر بخواهیم چنین فتواهایی برای ابزار صادر کنیم برای اغلب اختراعات بشر همین فتوا صادق است؛ چقدر انسان ها که به وسیله اسلحه، موشک، چاقو، هواپیما، قطار، اتومبیل، چماق، دارو، کشتی، آوار محل سکونت، عوارض جاده ها و... کشته نمی شوند، پس باید آنها را تحریم و آنها را منکر بزرگ شمرد. حکومت ها، مذاهب، نحله های فکری، فرقه های مذهبی، نظریات علمی و... چقدر در طول تاریخ باعث کشمکش و کشتار شده و می شوند، آیا باید آنها را تحریم کرد و وجودشان را منکر بزرگ شمرد؟!!

طالبان و داعش و امثالهم برای ندیدن صور ناجور تلویزیون ها را شکستند، آیا از دید صاحبان چنین نظریاتی باید فضای مجازی و اینترنت را شکست و جمع کرد تا مردم صور ناجور و آنچه ما صلاح نمی دانیم را نبینند و خبرهای ناطور را نشنوند و از پدیده های جدید بی بهره شوند، که عده ایی از فضای مجازی به استفاده ناجور می کنند؟!!

این کاملا استدالال مردودی است که برای جلوگیری از سو استفاده عده ایی که ممکن است از مسجدی کاربرد مسجد ضرار کنند، دستور به ویرانی همه مساجد را داد؛ این در حالی است که مساجد به خودی خود یک وسیله بیش نیستند و وسیله را نمی توان برای کاربرد دوگانه اش از میان برداشت.

اما کلام مهمتر و سوال اساسی این است که این چه دین و اسلامیست که آنقدر بی پایه و اساس و سست است که اگر در معرض باد وسایل تسهیلگر فن آوری اطلاعات و ارتباطات وسیع انسانی قرار گیرد از "بیخ ریشه کن" می شود، حتی بنای خانه عنکبوت هم که در قرآن کریم از آن به عنوان سست ترین یاد شده است [3] در برابر وزش بادها اینچنینی، آنقدر سست و بی پایه نیست، آنچه به نظر می رسد این که ما باید در آن اسلامی که در دست ماست شک کنیم، که این چنینی در برابر پیشرفت های تکنولوژی ارتباطات بشری می تواند آسیب پذیر باشد. نه این که جلوی استفاده از دست آوردهای فن آوری بشری را بگیریم و آن را "منکر بزرگ" بشماریم.

اگر در فضای مجازی انسان هایی هستند که محتوای بد منتشر می کنند، باید سقوط اخلاقی این فرزندان خود و جامعه امان را بپذیریم و به ریشه یابی علل آن پرداخته و به تربیت مردم خود اقدام کنیم نه این که این وسیله ارتباطی بین آنان را تحریم، و با چنین فتاوی اسلام را دینی ضد پیشرفت، آسایش، علم، آزادی بیان و... معرفی نماییم؛ سقوط مردمی که اقدامات ناشایست دارند، ربطی به وسایل تسهیلگر و تسریع گر ارتباطی آنان ندارد، سقوط اخلاقی آنان در مرحله اول به محیط و پیام هایی بستگی دارد که مراجع فرهنگ جامعه منتشر می کنند و در مرحله دوم خود آن انسان ها.

‏ضرب المثل انگليسی:
اشتباه پزشک، زيرخاک دفن ميشود
اشتباه يک مهندس، روی خاک سقوط ميكند
اشتباه يک معلم، روی خاک راه ميرود و جهانی را به فنا ميكشد...!

امیدوارم با این اشتباهات تجویزی در وضعی قرار نگیریم که جهانی را با اهلش به فنا بکشیم  

گیرم که حرف های شما درست، و فضای مجازی را کفر و فساد سر گرفته است (که هرگز چنین نیست و اینان همان مردمی هستند که از ملت زمان رسول الله همه بهتر بودند، همان امت همیشه در صحنه و حماسه ساز و...)، در این صورت هم باید گفت فضای مجازی تولید گر هیچ محصولی نیست بلکه منتشر کننده تولیدات تولید کنندگانش است که در واقع همان مردمی هستند که بزرگان و تربیت دهندگان شان (خانواده و اجتماع) آنان را این طور تربیت کرده اند و اکنون فضای مجازی به عنوان یک "آینه" نشان دهنده جامعه ایی است که از این دانشگاه بیرون آمده اند و در آن صورت هم "خود شکن، آینه شکستن گناست" (گناه است)

[1] - http://www.asriran.com/fa/news/509364 این سخن آقای موحدی کرمانی (رئیس ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان تهران) خطاب به اعضای ستاد امر به معروف و نهی از منکر تهران در تاریخ 14/9/1395 می باشد.

[2] - http://cyber-khmohammadi.blogfa.com/post/1  برگرفته از درس مطالعات فضای مجازی حجت الاسلام دکتر سعیدرضا عاملی (استاد دانشگاه تهران – دانشکده مطالعات جهان)

[3]  -  مَثَلُ الذَّین اَتَّخذوا مِن دُونِ اللهِ اَولیاءَ کَمَثَلِ العَنکبُوتِ إتَّخَذَت بَیتاً و إنَّ اَوهَنَ البُیُوتِ لَبیتُ العَنکبُوتِ لوکانوا یَعلموُنَ سوره عنکبوت آیه 41 «مثل کسانی که غیر خدا را به دوستی گرفته‌اند مثل خانه‌ایست که عنکبوت بنا می‌کند و اگر بدانید سست‌ترین بنا خانه عنکبوت است».

ای محمد!

درود پروردگار و جهانیان به روح پاک و بی آلایش تو، روانت در نعمت خداوند غرق باد

ای فرزند ابراهیم و اسماعیل!

ای فرزند پاک عبدالله و آمنه که زوجی بیش نبودند جز پدر و مادر فرزندی چون تو، که توسط آنان می آمد تا ماموریت دارِ رساندن آخرین پیام های اورمزد [1] بزرگ بر زمینیان شوی و در ناباوری خلق به سان دیگر مردمان روحت در آخر به آسمان ها پر کشد، هماو که بشری بیش نبودی و تنها فرق تو با دیگران به غیر از تقوا، پیامی بود که آوردی! [2]

اما ای عبد و پیام آور پروردگار بزرگ!

پیش از تو نیز دیگر پیام آورانی آمدند و پیام هایی را از آسمان به زمین آوردند، و البته با آمدن شان فتنه ها و معضلات بشری را هرگز پایانی نبود، و شاید بتوان گفت که بر دامنه و پیچیدگی آن نیز افزوده شد، چرا که تا قبل از آن اگر موضوع درگیری های بشری بر موضوع ثروت و قدرت دور می زد، اکنون موضوع دیگری هم بدان افزوده شده بود و آن هم اختلافات عقیدتی و مذهبی، و لذا خون و خونریزی فرزندان آدم که بزرگترین فتنه عالم از زمان زایش بشر بود و هست، همچنان ادامه یافت و بغرنج تر هم شد.  

از آنجا که وظیفه دین و مذهب انسان سازی است، لذا دین و مذاهب باید به انسان سازی بپردازند نه انسان کشی. انسان برای مذهب، یا مذهب برای انسان؟ این سوالی است که همواره ذهنم را به خود مشغول کرده بود ولی آنچه از تاریخ رشد انسان در طی میلیون ها سال می توان فهمید، این که انسان به همراه کتاب و یا رسولی آفریده نشد، بلکه میلیون ها سال انسان بود و زندگی کرد و در طول زمان و این اواخر با ظهور سلسله پیامبران و کتب الهی به مقتضای حال و نیاز مواجهه شده است.